Przegląd nowości

Minkowski, Otter i Tamestit świetnie interpretują muzykę Berlioza!

Szczegóły

Opublikowano: poniedziałek, 07, maj 2012 17:39

Utwór doczekał się prawykonania bardzo szybko, bo 23 lutego 1843 r. w Lipsku. Chociaż jego nowa wersja odniosła sukces, Berlioz zorkiestrował pozostałe miniatury dopiero w latach 1855-1856, dedykując każdą z nich innemu śpiewakowi. Zmienił tonację dwóch pieśni, w związku z czym cykl stał się niemożliwy do wykonania przez jedną osobę. Artyście zależało na tym, aby różne głosy interpretowały te pieśni. Owa idea nie przetrwała próby czasu, bo dziś Noce letnie są wykonywane przez dany głos na ogół w całości; z tym, że wykonawcy muszą wtedy dostosowywać tonację poszczególnych pieśni do skali głosu śpiewaka.

Autor Potępienia Fausta zaczerpnął słowa do cyklu z tomu poezji pod tytułem Komedia śmierci (La Comédie de la mort) z roku 1838, którego autorem jest jego przyjaciel Teofil Gautier. Berlioz pozmieniał nazwy niektórych utworów i nieznacznie zmodyfikował teksty, dostosowując je do skomponowanej muzyki. Skąd zatem wziął się pomysł na tytuł Noce letnie? Być może jest to rodzaj hołdu złożonego Williamowi Szekspirowi i jego komedii Sen nocy letniej (A Midsummer Night’s Dream); Berlioz uwielbiał przecież twórczość angielskiego dramaturga. Może to być również nawiązanie do cyklu pieśni Gaetana Donizettiego pod tytułem Noce letnie w Posillipo (Nuits d’été à Pausilippe) albo do cyklu wierszy Alfreda de Musseta pod tytułem Noce (Les Nuits).

Pieśni z cyklu Noce letnie zdają się być swoistym „dziennikiem intymnym” Berlioza. Z sześciu miniatur wyłania się obraz utraconej miłości, tęsknoty i melancholii. Możemy podzielić je na dwie grupy. W pierwszej znalazłyby się dwie pieśni napisane w tonie lekkim, zbliżonym do romance: Villanella oraz Nieznana wyspa. W pieśni Villanella podmiot liryczny wyobraża sobie romantyczny wiosenny spacer po lesie z ukochaną. Z kolei podmiot liryczny Nieznanej wyspy zaprasza lubą do wspólnej morskiej eskapady. Czy udadzą się na szerokie wody Bałtyku, na niezmierzony Pacyfik, czy popłyną na Jawę? Ani tu, ani tam. Przed słuchaczem odsłoni się prawda uniwersalna: o ile mężczyzna pragnie przygód, o tyle kobieta myśli o stabilizacji. A zatem, umiłowana chce płynąć do brzegu, przy którym będzie mogła zaznać wiecznej miłości. Co nastąpi dalej? Proszę posłuchać.

W drugiej grupie usytuowalibyśmy utwory charakteryzujące się wysokim stopniem udramatyzowania: Widmo róży, Na lagunach, Pustka oraz Na cmentarzu. Cechuje je wyszukana harmonia, szeroko prowadzona fraza i nieregularna budowa. W Widmie róży podmiotem lirycznym jest ścięty kwiat róży; utwór jest utrzymany w klimacie onirycznym. Pieśń Na lagunach ukazuje cierpienie rybaka opłakującego śmierć ukochanej. W Pustce zostało wyrażone uczucie żalu wywołane rozłąką z umiłowaną, a Na cmentarzu jest onirycznym opisem miejsca spoczynku zmarłych o zachodzie słońca.

• « poprz.
• nast. »