Przegląd nowości

Minkowski, Otter i Tamestit świetnie interpretują muzykę Berlioza!

Szczegóły

Opublikowano: poniedziałek, 07, maj 2012 17:39

Z kolei pośrednią przyczyną napisania Harolda w Italii był wyjazd Berlioza na studia do Rzymu. Kompozytor ruszył w drogę na Półwysep Apeniński 30 grudnia 1831 r. jako zwycięzca konkursu Prix de Rome. Warunkiem otrzymania stypendium było zamieszkanie na dwa kolejne lata w urokliwym budynku rzymskiej Akademii Francji, czyli Willi Medyceuszy usytuowanej na wzgórzu Pincio, opodal centrum miasta. Artysta pomieszkiwał tam w latach 1831-1832. Choć mówi się, że Rzym jest jednym z najpiękniejszych miast na świecie, Berlioz czuł się w nim źle. Żeby oderwać się od zgiełku, odbywał w wolnych chwilach podróże po trudno dostępnych zakątkach kraju; jak sam to określił – z gitarą lub strzelbą w ręku [1]. O ile Wieczne Miasto go zawiodło, o tyle Italia okazała się dla niego inspirująca; zwłaszcza wyprawa do Abruzji, którą uważa się za dzikie serce środkowej części półwyspu. Artysta zachwycił się nią, podobnie zresztą jak poematem dygresyjnym George’a Gordona Byrona Wędrówki Childe’a Harolda, którego tytułowy bohater wędruje po różnych krajach Europy i poznaje obce mu kultury. U obu twórców, istotną rolę odgrywa próba przedstawienia „kolorytu lokalnego” (fr. „couleur locale”), to znaczy ukazania typowych cech danego miejsca oraz epoki; z tą różnicą, że Byron malował słowem, a Berlioz – dźwiękiem. Tytuły programowe scen Harolda w Italii są następujące: Harold w górach; sceny melancholii, szczęścia i radości (scena I), Marsz pielgrzymów śpiewających wieczorną modlitwę (scena II), Serenada górala z Abruzji do ukochanej (scena III) oraz Uczta rozbójników; wspomnienie poprzednich scen (scena IV) [2].

Paganini chyba później żałował, że nie przystał na zagranie proponowanego przez Berlioza dzieła. O ile jego prawykonanie miało miejsce już 23 listopada 1834 r., o tyle wirtuoz skrzypiec usłyszał je dopiero 16 grudnia 1838 r., a więc po przeszło czterech latach. Występ miał miejsce w Konserwatorium Paryskim, gdzie dyrygował Berlioz. Oprócz Harolda w Italii, wykonał też Symfonię fantastyczną. Po koncercie podszedł do niego Paganini, żeby mu złożyć wyrazy uznania. Francuski kompozytor tak oto opisał tamtą scenę: „Koncert właśnie się zakończył. Byłem bliski wyczerpania, zlany potem, a moim ciałem wstrząsały dreszcze, kiedy, przy wejściu do sali koncertowej, Paganini, w towarzystwie swego syna Achillesa, podszedł do mnie, przesadnie gestykulując. W następstwie choroby krtani, na którą umarł, już całkowicie stracił w owym czasie głos, i jedynie jego syn, kiedy przebywał w hałaśliwym miejscu, mógł usłyszeć albo raczej odgadnąć jego słowa. Dał znak swemu dziecku, by uważnie go wysłuchało. Achilles wszedł na krzesło i przyłożył ucho do jego ust. Później zszedł i odwrócił się w moją stronę: Mój ojciec, rzekł, każe zapewnić Pana, że jeszcze nigdy nie doświadczył podczas koncertu podobnych wrażeń; że Pańska muzyka nim wstrząsnęła i że powstrzymuje się przed tym, by nie upaść przed Panem na kolana, żeby Panu dziękować. Wobec tak dziwacznego wyznania, rozłożyłem bezradnie ręce; ale Paganini, trzymając mnie za ramię i charcząc resztkami głosu tak! tak!, zaciągnął mnie na scenę, na której znajdowało się jeszcze wielu moich muzyków, uklęknął i ucałował mnie w rękę. Nie ma potrzeby, myślę, mówić o tym, jak bardzo byłem tym wszystkim zaskoczony; opowiadam zdarzenie, to wszystko” [3].

• « poprz.
• nast. »