Przegląd nowości

„Król Ubu”, czyli operowy palimpsest (5)

Szczegóły

Opublikowano: piątek, 02, kwiecień 2021 10:00

Z kolei pojedynek Ubu i cara na wyzwiska, poprzedzający rozstrzygającą bitwę i wprowadzony przez librecistów, przywodzi na myśl turniej na miny z Ferdydurke.Zresztą Jerzy Jarocki miał już wtedy na swym koncie także wystawienie Króla Ubu (14 kwietnia 1973) ze studentami krakowskiej PWST jako ich przedstawienia dyplomowego.

Sam uzurpator Ubu wydaje się być kolejnym wcieleniem „karnawałowego władcy” (na przykład przy okazji odnowienia czasu w związku z Nowym Rokiem w Babilonii, kiedy posąg patronującego miastu boga Marduka opuszczał je i na czas jego nieobecności władzę pełnił samozwaniec, następnie poddawany rytualnej chłoście i zabijany, by wraz z powrotem podobizny bóstwa znów mógł zapanować ład), którego odmianą była figura „z chłopa króla”.

Na jego rodowód i rysy składają się ponadto rozpowszechnione topoi, czyli motywy wędrowne, zogniskowane wokół postaci bezczelnego plebejusza w typie chłopka-roztropka, przechytrzającego i okpiwającego możnych tego świata, a więc jeszcze pochodzenia antycznego Marchołta grubego a sprośnego, wdającego się w spory z samym Salomonem, czy średniowiecznego Sowizdrzała krotofilnego i śmiesznego. Także antybohater Jarryego plugawi wszystko, co znajdzie się w jego zasięgu, czego wyrazem jest już sam jego emblematyczny okrzyk: „Grówno” (Merdre). Zarówno u Jarryego, jak w libretcie opery, dopatrzyć się można w galerii postaci nawiązania do osób znanych z historii lub poważnej literatury. Uczta, wydawana przez małżonków Ubu, w trakcie której trują swych popleczników, jako żywo przypomina przypadek Popiela, z kolei król Wacław Bartnik stanowi przejrzystą aluzję do Piasta Kołodzieja.

• « poprz.
• nast. »