Przegląd nowości

Opery z filmów

Szczegóły

Opublikowano: czwartek, 14, kwiecień 2022 21:58

W przeszłości opery dyskontowały popularność powieści i sztuk teatralnych, adaptując je na swoje potrzeby, a co za tym idzie czerpiąc z nich wątki fabularne do swych librett, a od końca XIX wieku wykorzystywano te drugie bezpośrednio, dokonując jedynie niezbędnych skrótów, co zapoczątkowało tzw. opery literackie (np. Salome Oscara Wilde’a w operze Richarda Straussa, Peleas i Melizanda Maurice'a Maeterlincka i Claude'a Debussyego czy Czarna maska Gerharda Hauptmanna i Krzysztofa Pendereckiego). Wraz z wynalazkiem kinematografu, który wkrótce znalazł również zastosowanie artystyczne, funkcje te przejął film, przenosząc na ekran utwory literackie, z czasem adaptując też i same opery.

Od jakiegoś czasu role jakby się odwracają. Filmowe fabuły dają początek powstającym na ich podstawie powieściom i dramatom (np. Układ Elii Kazana, Opętanie Luchino Viscontiego, Życiorys Krzysztofa Kieślowskiego, utwory Woody Allena), a w operach „ogląda się” filmy poprzez nakładanie odniesień do nich na pierwotną akcję (Don Giovanni Mozarta rozegrany przez Michała Znanieckiego w Operze Krakowskiej w scenerii i w kostiumach z Osiem i pół Felliniego czy Tamerlan Haendla w inscenizacji Davide’a Livermore’a w mediolańskiej La Scali w realiach Doktora Żywago Davida Leana). Na podstawie scenariusza do niedoszłego filmu Andrieja Tarkowskiego Hoffmanniana powstała opera Hanny Kulenty. Kierunek ten do pewnego stopnia zapoczątkowała Pasażerka Mojsieja Wajnberga, oparta na książce Zofii Posmysz, ale jej tematykę kompozytor poznał i zainteresował się nią za pośrednictwem niedokończonej wskutek tragicznej śmierci reżysera ekranizacji Andrzeja Munka, zaprezentowanej dla moskiewskich środowisk twórczych na specjalnie zorganizowanym dla nich pokazie. Pierwsza z filmowych oper – Spotkanie (Brief Encounter) André Previna – nawiązuje do najstarszego pierwowzoru ekranowego, a mianowicie powojennego Spotkania (1945) przywołanego już Davida Leana, w którym w charakterze oprawy muzycznej wykorzystano utwory Siergieja Rachmaninowa. Libretto Johna Cairda wykorzystuje zarówno filmowy scenariusz, jak i sztukę teatralną Noëla Cowarda Martwa natura (Still Life), która go poprzedziła. Mężatka Laura Jesson, co tydzień wyprawiająca się do fikcyjnego Milford na zakupy i do kina, w dworcowym bufecie przypadkowo poznaje żonatego lekarza Aleca Harveya, dojeżdżającego do pracy w miejscowym szpitalu. Zaczynają się odtąd regularnie spotykać, dopóki nie wytropi ich przyjaciółka kobiety – Dolly Messiter – zakłócająca również ostatnie spotkanie niedoszłych kochanków, którzy postanowili się rozstać.

• « poprz.
• nast. »