Przegląd nowości

O Stefanie Sutkowskim (1)

Szczegóły

Opublikowano: wtorek, 31, październik 2017 07:33

W 2011 roku poprosił mnie o opisanie 50 lat działalności jego teatru. Nie ingerował w treść. Kiedy przyniosłam gotowy tekst, zapytał tylko, jaki jest tytuł. Odpowiedziałam: Pół wieku pięknej fanaberii. Uśmiechnął się: „To rzeczywiście była fanaberia...”.

Pierwszą, trudną dekadę 1961-1971 nazwałam „Off-Warsaw”. Wtedy tylko grupa Musicae Antiquae Collegium Varsoviense trzymała się pierwotnego imienia, a inne formacje, o doraźnym, dostosowywanym do wykonawczych potrzeb składzie, różne przybierały szyldy: Sceny Kameralnej Filharmonii Narodowej, Zespołu Solistów Sceny Kameralnej FN, Orkiestry Sceny Kameralnej FN, Warszawskiej Sceny Kameralnej i Warszawskiej Orkiestry Kameralnej. Zespół Sutkowskiego gościł na scenach Teatru Rozmaitości i Klasycznego, a w Łazienkach w Teatrze na Wyspie i w Stanisławowskim. Na dwa sezony przypisany został do Pałacu w Łańcucie, gdzie odbywały się Dni Muzyki Kameralnej i ocalał teatr Marszałkowej Lubomirskiej. W najgorszym momencie ogłosił się jako „nie korzystające z żadnej pomocy finansowej dobrowolne zrzeszenie artystów pragnących wykonywać arcydzieła muzyki dawnej i małoobsadowe opery i balety polskie i obce od wieku XVII do współczesności”. Czasem Sutkowski znajdował dla swych fanaberii finansowe i organizacyjne wsparcie różnych urzędowych organów, a czasem nie. Wyłaniał z niebytu, z offu, na parę dni, jakieś piękne przedstawienie, o którym pisano, że „kulturalne”, „oryginalne”, „unikalne”, „czarodziejskie”, „niepowtarzalne”, „kapitalne”, „urocze”; że „bawi” i „zachwyca” - by znowu pogrążyć się w nieistnieniu.

Stylowy wdzięk niósł bardzo rzadko przedstawiany w Polsce Aptekarz Haydna (1963). Mandragora Karola Szymanowskiego (1963) zyskała, dzięki Sutkowskiemu, drugą dopiero po wojnie realizację - i trzecią w ogóle w kraju od czasu skomponowania tej baletowej groteski w 1920 roku (!). Pokazaną w choreografii Witolda Grucy w Telewizji z plejadą aktorskich i baletowych gwiazd, jak Barbara Krafftówna, Wiesław Gołas, Wojciech Pokora, Tadeusz Pluciński i Jan Kobuszewski oraz tancerze Barbara Olkusznik, Hanna Zawadzka, Krystyna Mazurówna i Stanisław Szymański, powtórzono na Scenie Kameralnej Filharmonii. Zagrano też Mandragorę w Teatrze Stanisławowskim na otwarciu Międzynarodowego Kongresu ITI (International Theatre Institut) w Warszawie, zaś jej wersja telewizyjna uzyskała w Pradze nagrodę na Międzynarodowym Festiwalu Programów Telewizyjnych (1964). Amfitryjon Polski, czyli Odprawa Bogów Greckich (1963) ze staropolskim w treści librettem Joanny Kulmowej stanowił kompilację utworów Baltazara Erbena oraz Gorczyckiego, Mielczewskiego, Stachowicza i Szarzyńskiego dokonaną przez Borzyma, Dobrzańskiego i Sutkowskiego; przedstawienie grane w scenografii Zofii Wierchowicz, mistrzyni stylowego kostiumu, uznano za rewelację Festiwalu Muzyki Polskiej w Bydgoszczy.

Utwory kompozytorów żyjących reprezentowały w 1963 roku dwa inscenizowane z udziałem śpiewaków i tancerzy cykle pieśni Tadeusza Bairda – Sonety miłosne i Pieśni truwerów – oraz polska premiera małej opery Gian Carlo Menottiego Telefon, czyli Miłość we troje. Sarmacką aurę ukazał Szarlatan, czyli Wskrzeszenie umarłych Karola Kurpińskiego (1964). Sutkowski odkrywał też dla rodzimej publiczności twórczość Niemca George'a Philippa Telemanna, który bywał w (pruskich wówczas) Żarach i Pszczynie, i do muzyki swej wprowadzał rytmy i motywy polskie. Jego zabawną buffę Pimpinone (1966) grano w Łańcucie, a potem m.in. w ramach Dni Muzyki Telemanna w 200.lecie śmierci urządzonych przez Sutkowskiego w warszawskich Łazienkach (1967). Wieczorny powrót przez ciemny park rozświetlały „laufry” w historycznych kostiumach z pochodniami – i był to pierwszy z częstych później pomysłów Stefana Sutkowskiego na niecodzienne atrakcje towarzyszące niezbyt atrakcyjnym w powszechnym mniemaniu muzycznym starociom.

• « poprz.
• nast. »