Przegląd nowości

Muzyczne hebraica

Szczegóły

Opublikowano: wtorek, 27, kwiecień 2021 07:27

W ramach ostatniego, XXV Festiwalu Beethovenowskiego przypomniano Kadisz Krzysztofa Pendereckiego, napisany w związku z 65 rocznicą likwidacji łódzkiego getta. Kadisz to modlitwa żałobna, najczęściej odmawiana przez syna w intencji zmarłego ojca. W tym przypadku wznoszą ją dla przywołania pamięci zbiorowości łódzkich Żydów solowy sopran, głos tradycyjnego kantora, recytator i chór męski, do których dołącza orkiestra.

Utwór ten nie wykracza poza ramy okolicznościowej kompozycji (o wiele bardziej przejmujące wrażenie wywiera elektroniczna oprawa tego twórcy do Brygady śmierci, reportażu Leona Wieliczkera z lwowskiego Obozu Janowskiego, znanego również z relacji cudownie ocalałego Jonasza Sterna). Niemniej stało się to dla mnie pretekstem do przyjrzenia się liście muzycznych hebraików. Otwiera ją barokowy kompozytor Salomone Rossi, zwany po prostu Ebreo czyli Żyd. Związany z mantuańskim dworem Gonzagów uprawiał gatunki właściwe dla swojej epoki, a więc wokalne madrygały czy drammę per musica Magdalena. Zarazem jednak przeszczepił na grunt muzyki synagogalnej techniki polifoniczne. Przełomowe znaczenie dla ich przyswojenia  miała kompozycja Ha-Shirim Asher li-Shelomoh (Księga pieśni Salomona). Z kolei Franz Schubert posiada w swoim dorobku utwór na chór a cappella do hebrajskiego tekstu 92 Psalmu, w katalogu Deutscha oznaczony pod pozycją 953. Napisany został na baryton i czterogłosowy chór na potrzeby wiedeńskiej kongregacji wyznaniowej. Solowa partia przeznaczona została dla jej kantora Salomona Sulzera. Kompozycja ta przypomniana została w Filharmonii Krakowskiej Gilbert Levine za czasów swojej dyrekcji artystycznej w latach 1987-1993. Kolejne hebraicum wiąże się z osobą późnoromantycznego kompozytora Maxa Brucha.

• « poprz.
• nast. »