Przegląd nowości

Koncert, którego nie było. Poprawka do biografii Chopina

Szczegóły

Opublikowano: czwartek, 10, wrzesień 2020 11:33

Dokument 12

W drugiej recenzji, zamieszczonej w „Wiener Zeitschrift für Kunst, Literatur, Theater and Mode” nr 76, z 27 czerwca 1831, s. 612 nie wymieniony z nazwiska autor, po szerokim omówieniu baletu Theodosia, młodemu Polakowi poświęcił dwa zdania: „Potem na fortepianie dał się słyszeć Pan Chopin w pierwszej części oraz Rondzie i Romanzy przez siebie skomponowanego Koncertu. Kompozycja nie przemówiła niczym szczególnym, ale gra artysty znalazła słuszne uznanie.”

Dopiero w tym kontekście wyjaśniają się słowa Chopina napisane w liście do rodziny 16 lipca 1831, tj. na cztery dni przed opuszczeniem Wiednia: „Pisze mi Ludwika, że pan Elsner kontent był z recenzji, nie wiem, co na drugą powie, bo on mię przecie kompozycji uczył!”

                                                                             Piotr Szalsza

Przypisy:

¹ Materiały te znajdują się w Zbiorach Teatralnych Austriackiej Biblioteki Narodowej oraz w Bibliotece Miejskiej i Krajowej. 

² Oto sygnatury wykorzystanych materiałów: – Zbiory Teatralne: „Allgemeine Theaterzeitung and Originalblatt für Kunst, Literatur, Mode und geselliges Leben”, sygn. 104756 C. Th.; „Der Sammler, ein Unterhaltungsblatt”, sygn. 624758 C. Th.; Kärntnertortheater – Theaterzetteln, sygn. 822371 D. Th. – Biblioteka Miejska i Krajowa: „Wiener Zeitung für Kunst, Literatur, Theater and Mode”, sygn. A 107 228; „Österreich – Kalserliche privilegirte Wiener Zeitung”, sygn. F 19111.

³ Sabina Heinefetter była, obok tenora Franza Wilda, prawdziwą podporą artystyczną Kärntnertortheater. Jej siostra Klara występowała tutaj gościnnie. W swoim pierwszym, napisanym 24 listopada 1830 roku, liście z Wiednia, którego adresatem był dr Jan Matuszyński, Chopin pisał: „Panna Heinefetter w Otellu wczoraj ładna i ślicznie śpiewała”. Dokument 14 – afisz Kärntnertortheater ze spektaklu Otella wyjaśnia ostatecznie wątpliwości historyków co do daty przybycia Chopina do Wiednia po raz drugi. Oto kolejność faktów: 20 listopada 1830 - przyjazd do Pragi; 21 listopada – wyjazd z Pragi; 23 listopada – przyjazd do Wiednia w godzinach porannych; 23 listopada – wieczorem obecność na spektaklu Otella; 24 listopada - list do Jana Matuszyńskiego, omyłkowo przez Chopina opatrzony datą o dwa dni wcześniejszą. Joseph Böhm, wybitny skrzypek i pedagog, współtwórca wiedeńskiej szkoły wiolinistyki. Jego uczniem był m.in. J. Joachim.– Georg Hellmesberger, dyrygent i skrzypek, także uczeń J. Böhma, głowa znanej wiedeńskiej rodziny muzyków. – Joseph Merk, wybitny wiolonczelista niemiecki, stale w Wiedniu przebywający. Jemu to właśnie zadedykował Chopin Introdukcję i Poloneza na fortepian i wiolonczelę op. 3. – Pochodzący z Francji bracia Eduard i Joseph Lewy to znani wówczas w Wiedniu waltorniści. 

⁴ Wenzel Robert hr. von Gallenberg, kompozytor muzyki baletowej, do roku 1830 zarządca Kärntnertortheater, podczas pierwszego pobytu Chopina w Wiedniu, w roku 1829, umożliwił młodemu Polakowi występy przed tamtejszą publicznością.

⁵ Benefisowy charakter koncertu wskazuje, że podobnie jak w roku 1829 Chopin znowu honorarium za występ w Wiedniu nie otrzymał. Na początku swojego pobytu, w liście do rodziny z 22 grudnia 1830 roku, będąc jeszcze w dobrym nastroju i licząc na pomoc życzliwego mu kompozytora Johanna Nepomuka Hummla, pisał: „ponieważ się zna dobrze z Duportem, niegdyś sławnym tancerzem, a teraz antreprenerem Kärntnertorskiego teatru, więc mię wczoraj prezentował. Pan Duport ma być skąpym: przyjął mnie bardzo pięknie, bo może myśli, że ja mu darmo grać będę, ale się myli.”

⁶ Friedrich August Kanne był także znanym w Wiedniu kompozytorem. Jego liczne śpiewogry w latach dwudziestych i trzydziestych XIX stulecia często prezentowane były na scenie Theater in der Leopoldstadt.

• « poprz.
• nast. »