Przegląd nowości

Lady Makbet czy Katerina?

Szczegóły

Opublikowano: wtorek, 29, listopad 2011 01:00

Premiera opery Dymitra Szostakowicza Lady Makbet mceńskiego powiatu w Teatrze Wielkim w Poznaniu w dniu 10 listopada 2011 roku skłania do pewnych refleksji natury ogólniejszej, nie tylko estetycznej, ale też polityczno-historycznej. Przede wszystkim warto wspomnieć, że ta sama opera występuje w dwóch wersjach, wcześniejszej z 1932 roku i późniejszej, przerobionej przez kompozytora z roku 1963. Okoliczności pojawienia się wersji drugiej były związane z opinią Stalina o dziele młodego kompozytora w jego wersji pierwszej. I ten fakt został przez poznańskich realizatorów wykorzystany we wspomnianym przedstawieniu. Na kurtynie pojawiał się bowiem kilkakrotnie oryginalny rosyjski tekst recenzji zaczerpnięty z "Prawdy", który nosił tytuł "Łoskot zamiast muzyki". Były tam typowe dla okresu socrealizmu zarzuty, np. schlebiania formalistycznej modzie i drobnomieszczańskim gustom oraz niedostosowania muzyki do potrzeb socjalistycznego społeczeństwa. Realizatorzy poznańskiej premiery wybrali więc, rzecz zrozumiała, wersję wcześniejszą i pierwotną, opatrzoną tytułem Lady Makbet mceńskiego powiatu, jako tę wierniejszą założeniom kompozytora i nieskażoną politycznymi naciskami na twórcę muzyki.

W rozmowie z Gabrielem Chmurą, który spektakl przygotowywał od strony muzycznej i dyrygował premierą, dowiedziałam się, że zdaniem słynnego kapelmistrza wersja z roku 1963, występująca pod tytułem Katarzyna Izmajłowa jest jednak lepsza od wcześniejszej. Gabriel Chmura, który dyrygował już obiema wersjami dzieła Dymitra Szostakowicza zwrócił uwagę, że opera  poprawiona przez samego kompozytora jest "lepiej zinstrumentowana", bardziej spójna muzycznie, w warstwie estetycznej mniej brutalna, i to zarówno w treści libretta jak i rozwiązaniach muzycznych. Dyrygent przyznał też, że sam wprowadził do poznańskiego przedstawienia niektóre rozwiązania instrumentacyjne z późniejszej Katarzyny Izmajłowej, a to dlatego, że orkiestracja z roku 1932 jest tak gęsta, że głosy śpiewaków byłyby niesłyszalne.