Przegląd nowości

Francja: XXXII Festival d'Ambronay

Szczegóły

Opublikowano: niedziela, 09, październik 2011 02:00

Muszę jednak przyznać, że głos Marii-Cristiny Kiehr zafascynował mnie dużo bardziej poprzedniego dnia, podczas kreacji zamówionego przez festiwal, a niezwykle oryginalnego dzieła: Pasja według Marii libańskiego kompozytora Zada Moultaki. Założeniem tego twórcy było przedstawienie scen Pasji Chrystusa w taki sposób, w jaki je przeżywała w pełnej intymności jego Matka, będąca zwykłą śmiertelnicą, a jednocześnie czczoną przez wiernych kobietą-pośredniczką pomiędzy Niebem i Ziemią. Moultaka wykorzystał fragmenty tekstów Ewangelii, rozmaitych poematów, a także anonimowych zapisów uznanych przez katolicką tradycję, przy czym istotną sprawą jest to, że cała ta materia literacka została przetłumaczona na używany przez Chrystusa język syryjski (czyli wschodnioaramejski), którego bogactwo brzmieniowe, kolorystyka i szczególna dynamika wymowy zostały tutaj interesująco wykorzystane w procesie twórczym. Kompozytorowi nie chodziło o chronologiczne przedstawienie rozgrywających się wydarzeń, lecz o próbę odtworzenia intymnego doświadczenia Matki Jezusa, straszliwie cierpiącej, ale także mistycznie poruszonej, zachowującej nieprawdopodobną godność, choć niekiedy opanowanej też wątpliwościami. W ten sposób powstało dzieło niezwykłe, eksplorujące rozległą przestrzeń głębokich emocji i duchowy wymiar tej śmierci o zbawczej mocy. Moultaka wykorzystuje barokowe instrumentarium odwołując się do jego zbliżonego do orientalnych brzmień kolorytu. Prowadzi dyskurs o cechach melodycznych, ale nie cofa się przed wprowadzaniem przywołujących jego muzyczną kulturę ćwierćtonów, często używanym gestem twórczym jest też rodzaj odwołującego się do ortodoksyjnej liturgii burdonu, zatrzymującego się w momencie śmierci Chrystusa. Zdecydowanie odzywająca się blacha wprowadza procesyjno-uroczysty nastrój, a liczne interwencje perkusji stają się jakby spoiwem pomiędzy wejściami innych grup instrumentalnych. Maria-Cristina Kiehr w roli Matki Chrystusa, kobiety, a zarazem anioła, porusza czystym i jakby niematerialnym brzmieniem swego nasyconego emocjami głosu, który w połączeniu z plastycznością, uduchowieniem i heterofonią interwencji chóru kameralnego Les Eléments oraz powściągliwą i skupioną dyrekcją prowadzącego to prawykonanie Joëla Suhubiette'a złożyły się na głębokie, pozbawione jakichkolwiek zbędnych i powierzchownych efektów przeżycie artystyczne.

Spośród młodych ansambli, którym Alain Brunet daje realną szansę na rozpoczęcie kariery artystycznej, największy entuzjazm wzniecił w tym roku New Century Baroque, zespół złożony z reprezentujących jedenaście krajów i motywowanych wspólną pasją muzyków. Ułożony przez nich na Festival d'Ambronay program, odwołujący się do tematu porządku i chaosu, pozwolił nam poznać dwa arcydzieła ewokujące za pomocą muzyki żywioły natury i tajemnice ludzkiej natury. Chodzi tutaj o Les Eléments Jean-Féry Rebela i Hipocondrie Jana Dismasa Zelenki, które zostały zestawione z Symfonią n°5 i Chaconne A-dur Giuseppe Antonio Brescianello.