Przegląd nowości

Polska wiolonczela

Szczegóły

Opublikowano: środa, 29, marzec 2023 22:52

Płyta nagrana przez Orkiestrę Filharmonii Narodowej pod dyrekcją Andrzeja Boreyki z solistą Marcinem Zdunikiem to przegląd czterech poważnych dzieł wiolonczelowych w doskonałym wykonaniu. Łączy je wszystkie czas powstania, czyli XX wiek, a także to, że wyszły spod ręki polskich kompozytorów. Każdy z nich, z tym, że jeden kompozytor był kobietą, nosił Polskę w sercu, ona mu czasem nawet dźwięczała w uszach jakimś kujawiakiem czy oberkiem. Wyczuwanie polskości ma oczywiście różne odmiany, bo jeśli ktoś wyjechał z kraju i mieszka na obczyźnie, to być może idealizuje swój obraz ojczyzny, albo pamięta tylko jej dawniejsze oblicze. Ci zaś, którzy wrośli korzeniami w polską glebę mogą sobie pozwolić na więcej, krytykują, spierają się, czasem nawet przeklinają, ale nic nie jest w stanie zachwiać ich miłości.

Na wspomnianej płycie najbardziej wyidealizowany obraz Polski stworzył kompozytor i pianista Miłosz Magin, który od 1960 roku mieszkał we Francji. Nie krył swego przywiązania do kraju, skomponował nawet utwór zatytułowany Tęsknota za Ojczyzną. Także w jego Koncercie wiolonczelowym najwięcej jest odwołań do rodzimych melodii, tańców, śpiewów i w ogóle utwór ten jest w przeważającej części oparty na tematach wziętych z polskiego folkloru, co ktoś nie znający losów twórcy mógłby potraktować jako „pisanie na zamówienie”, jak to się zdarzało w czasach, gdy obowiązywała estetyka socrealistyczna. Miłosza Magina nikt nie musiał nakłaniać do prezentowania uczuć patriotycznych, mogło się to natomiast zdarzać Grażynie Bacewiczównie, choć ta kobieta była na tyle silna, że wytycznymi „rządu i partii” niewiele się przejmowała. Jej Koncert wiolonczelowy nr 1  zawiera jakieś wątki narodowe, ale mniej zauważalne. Zaczyna się w sposób zdecydowany i czysto klasyczny, niemal jak Suita Bacha, albo wstęp do Symfonii Beethovena. W wolnej części rozwija śpiewną melodię kantylenową, by w Finale znów postawić przed wykonawcą zadania wirtuozowskie, a przed orkiestrą konieczność „wskakiwania” w odpowiednich momentach w dialog z solistą. Fragmenty gdzie wiolonczela romantycznie śpiewa pod palcami Marcina Zdunika znajdują się także w dwóch pozostałych utworach.

• « poprz.
• nast. »