Przegląd nowości

Czas zatrzymany w chwili śmierci

Szczegóły

Opublikowano: niedziela, 23, styczeń 2022 13:30

„Chwilo trwaj, jesteś piękna”, to szatańska pułapka zastawiona na Fausta. Po prawykonaniu Kościelca 1909 Wojciecha Kilara utrzymywano natomiast, że zamierzał on wydobyć z czasowego kontinuum, a co za tym idzie unieruchomić i uwiecznić moment, gdy schodząca spod tego tatrzańskiego szczytu lawina zmiotła spośród żywych Mieczysława Karłowicza, dla którego czas na zawsze się zatrzymał.

Może się to wydać oksymoronem, skoro muzyka jest sztuką rozwijającą się w czasie. Krytycy Kościelca, zarzucający jego autorowi estetyczny epigonizm i uleganie niewybrednym gustom, nie przewidzieli, że może go prześcignąć pod tym względem Rafał Stradomski, który, jak mógłby sugerować tytuł – Lawina – poświęcił temu zdarzeniu swoją kompozycję, której prawykonanie miało miejsce podczas wczorajszego koncertu krakowskich filharmoników pod dyrekcją Łukasza Borowicza, poświęconego tym razem pamięci autora Odwiecznych pieśni, od których odegrania rozpoczęła się skądinąd powojenna historia Filharmonii Krakowskiej.

Jest to muzyka w zuchwały sposób wtórna, a z uwagi na orientalne asocjacje, pomieszane z góralskimi nutami ozwodnymi, z równym powodzeniem mogłaby zwać się Wschodnia karawana dotarła pod Tatry. Co prawda ten paczworkowy kolaż można by próbować usprawiedliwić w kategoriach ponowoczesnej estetyki, według której stylistyczna jednorodność nie jest pożądana, ale czy warto w tym przypadku dokonywać takiej hermeneutycznej ekwilibrystyki? Dominujące stylizacje orientalne, nie tyle w duchu, do którego przyzwyczaiły nas muzyka rosyjska lub francuska, lecz bliższe raczej tureckiej (na przykład utworom Ferita Tüzüna – jego suita z baletu Przy fontannie została wykonywana w 1973 roku w Filharmonii Narodowej, a więc pochodzący z Warszawy kompozytor mógł ją słyszeć), momentami mające więcej wspólnego wręcz z Albertem Ketèlbeyem, wydają się odległe zarówno od treści programowych odnoszących się do okoliczności śmierci Karłowicza, jak i jego twórczości, mimo modnych w owym czasie i obecnych w niej fascynacji filozofią indyjską – solarny symbol swastyki znajduje się zresztą na kamieniu upamiętniającym miejsce, w którym dosięgła go śmierć.

• « poprz.
• nast. »