Przegląd nowości

Premiera „Eugeniusza Oniegina” w Teatrze Wielkim w Łodzi

Szczegóły

Opublikowano: piątek, 28, październik 2016 17:17

W sytuacji rozmowy z Tatianą Czajkowski oddał zdenerwowanie, zmieszanie i niepewność Oniegina, który śpiewa krótkimi, urywanymi frazami. Właściwie nie ma tu żadnej akcji, a dramat odbywa się na poziomie myśli uczestników akcji. Punktem kulminacyjnym obrazu szóstego jest precyzyjnie skonstruowane arioso, które śpiewa Oniegin zaraz po tym, jak pożegnał Tatianę. Wokalna partia Oniegina w tym momencie ulega diametralnej przemianie, tak samo zresztą jak sam bohater. Kompozytor ukazuje w pełni różne możliwości wyrazowe głosu barytonowego i jego zdolność prezentowania rozmaitych, często sprzecznych ze sobą, cech jednej postaci. Melodia ariosa Oniegina Увы, сомненья нет, – влюблен я (Stało się! Bez wątpienia ja ją kocham) jest tożsama do tej, którą w scenie pisania listu śpiewała już Tatiana (od słów: Пускай погибну я...). Jest to ważny zabieg konstrukcyjny w portrecie Oniegina. Dla podkreślenia analogii, jaka występuje w stanie emocjonalnym obojga bohaterów, Czajkowski wykorzystuje nie tylko ten sam materiał tematyczny, ale dodatkowo „każe” swojemu bohaterowi zaśpiewać te same słowa, które niegdyś wypowiedziała Tatiana:

Пускай погибну я, но прежде – Niech zginę, ale przedtem w ślepej nadziei

Я в ослепительной надежде – przyzywam mroczne szczęście,

Вкушу волшебный яд желаний – poznaję rozkosz istnienia!

Uwieńczeniem portretu tytułowego bohatera opery jest końcowy kameralny duet Tatiany i Oniegina. Finał Eugeniusza Oniegina nie jest typowym wielkim finałem operowym, jest raczej, zgodnie z założeniem „scen lirycznych”, próbą ukazania zaistniałego wewnętrznego konfliktu. Arioso Oniegina О, не гони меня (Nie odpędzaj mnie) wydaje się być liryczną kulminacją porteru tytułowego bohatera. W jego partii wydzielone są szczególnie znaczące słowa (np. zaczerpnięta z Puszkina fraza śpiewana w duecie z Tatianą: Счастье было так возможно, так близко / Aszczęście było do zdobycia, tak blisko było), zanika także spokojna rytmika na rzecz ogarniającego bohatera nieopanowania i wyrażonego w muzyce cierpienia. (Fragmenty tekstu poematu A. Puszkina w tłumaczeniu A. Ważyka)

                                                                   dr Jakub Walczak

(historyk literatury i kultury rosyjskiej, pracownik naukowo-dydaktyczny Instytutu Filologii Słowiańskiej Uniwersytetu Wrocławskiego, absolwent tejże uczelni oraz Akademii Muzycznej im. K. Lipińskiego we Wrocławiu. Jego naukowe zainteresowania skupione są wokół relacji literatury imuzyki, a także przekładoznawstwa, retoryki, mediów. Autor książki Kiedy literatura staje się muzyką: Puszkinowska klasyka w kompozycjach Piotra Czajkowskiego na temat adaptacji literackich arcydzieł w kompozycjach muzycznych).

• « poprz.
• nast. »