Przegląd nowości

Premiera „Eugeniusza Oniegina” w Teatrze Wielkim w Łodzi

Szczegóły

Opublikowano: piątek, 28, październik 2016 17:17

Zrozumieć Oniegina

Fragment tekstu dostępnego w całości w programie do spektaklu Eugeniusz Oniegin Teatru Wielkiego w Łodzi. 

Bohaterowie w kostiumach operowych

W obsadzie opery znalazło się dziesięciu solistów-śpiewaków, w tym cztery postacie kobiece i sześć męskich. Wiodącą rolę ma czworo z nich – wydarzenia, na których opiera się zasadniczy konflikt, rozgrywają się wokół postaci Tatiany, Olgi, Leńskiego i Oniegina.

Relacje pomiędzy bohaterami są relacjami konfliktu, sprzeczności i antagonizmu. Jednym z muzycznych środków do wyrażenia tych zależności w operze był odpowiedni dobór głosów, jakimi śpiewają uczestnicy dramatu – są to odpowiednio: sopran (Tatiana), alt (Olga), tenor (Leński), baryton (Oniegin). Czajkowski stosuje celowy kontrast pomiędzy portretami wokalnymi. W przypadku sióstr Łarin wysoki głos sopranowy, z jakim skojarzył kompozytor główną kobiecą postać opery – Tatianę, symbolizuje wspomnianą przez samego Czajkowskiego „dziewiczą duszę przepełnioną czystym kobiecym pięknem”, idealizm i czystość uczuć. Przeciwstawiony jest mu niski głos altowy, jakim śpiewa w operze Olga, która charakteryzuje samą siebie w słowach arii z pierwszego obrazu (akt I): Я беззаботна и шаловлива, меня ребенком всезовут (Jestem beztroska i figlarna, wszyscy mnie nazywają dzieckiem). Pomiędzy portretami Tatiany i Olgi istnieje wyraźna antyteza, podobnie zresztą jak pomiędzy portretami Leńskiego i Oniegina. W tym przypadku kompozytor również zestawił dwa różne głosy.

Trzeba też wyraźnie podkreślić, że nie ma tutaj miejsca na wartościowanie postaw. Podobnie jak u Puszkina, w operze Czajkowskiego nie dokonuje się podziału bohaterów na pozytywnych i negatywnych: nie ma tu charakterów dobrych czy złych, nie ma też dobrego czy złego postępowania. Takiemu podziałowi sprzyjałoby zapewne jednostronne, jednoznaczne, chciałoby się rzec, „operowe” traktowanie uczestników akcji. Czajkowski także w tym względzie udowadnia, że jego utwór wyróżnia się na tle propozycji operowych analogicznego okresu.

Portret Tatiany skonstruowany jest przez kompozytora z dbałością o różne aspekty osobowości bohaterki. Mając na uwadze różnorodność stanów emocjonalnych postaci (melancholia, zapał, żal, tęsknota, namiętność). Czajkowski opisuje muzycznie tę postać w sposób bogaty i rozbudowany. Charakterystyka muzyczna opiera się tu na motywach przewodnich, choć trzeba zaznaczyć, że nie chodzi tu o porównanie tych rozwiązań z rozbudowanym systemem tematycznym Richarda Wagnera. Zamiast systemu lejtmotywów jest w Eugeniuszu Onieginie nie mniej ważny system związków melodycznych, który wyraża wspólnotę losów bohaterów oraz ich świat wewnętrzny. 

• « poprz.
• nast. »