Przegląd nowości

Zlekceważona rocznica

Szczegóły

Opublikowano: poniedziałek, 30, wrzesień 2019 07:36

Dokładnie 100 lat temu w poznańskim gmachu teatralnym zbudowanym dziewięć lat wcześniej przez Niemców, którzy wmurowali w fundamenty kamień węgielny z pisemną przysięgą, że w przybytku tym nigdy nie padnie słowo polskie, odbyła się premiera Halki Stanisława Moniuszki. Po odzyskaniu niepodległości był to początek opery polskiej w Poznaniu. Postanowiłem przypomnieć tę spiżową rocznicę.

W sierpniu 1919 roku na parterze zespół niemiecki ćwiczył jeszcze wagnerowskiego Parsifala, ale na pierwszym piętrze trwały już próby ansamblowe do Halki, którą otworzono sezon 31 sierpnia. Dyrygował Adam Dołżycki, który został pierwszym dyrektorem polskiego Teatru Wielkiego. Reżyserował Gabriel Gorski w scenografii Leona Dołżyckiego, a choreografię przygotował Michał Kulesza, który przywiózł z Warszawy tancerzy, bo w Poznaniu baletu jeszcze nie było. Obsadę stanowili śpiewacy odgrywający potem ważną rolę w sztuce operowej międzywojnia, nawet ci, co na poznańskiej inauguracji śpiewali tylko epizody: Karol Urbanowicz (Stolnik), Liliana Zamorska (Zofia), Augustyn Wiśniewski (Janusz), Józefa Zacharska (Halka), Franciszek Bedlewicz (Jontek), Jan Popiel (Dziemba), Gabriel Gorski (Dudarz) i Stanisław Drabik (Góral).

Wystąpił chór złożony ze śpiewaków lwowskich, wzmocniony członkami poznańskich chórów amatorskich, na tradycyjnie wysokim poziomie. Orkiestra składała się głównie z muzyków niemieckich osiadłych na stałe w Poznaniu, którzy – poza Moniuszką – na początku uroczystej akademii musieli zagrać nasz hymn, a na jej koniec Poloneza A-dur Fryderyka Chopina.

Przybyli liczni przedstawiciele kultury polskiej, między innymi Kornel Makuszyński (który wygłosił swój Prolog na otwarcie Teatru Wielkiego), Emil Młynarski, Zenon Miriam-Przesmycki, Władysław Rabski, Felicjan Szopski, Józef Kotarbiński. Prezydent Poznania Jarogniew Drwęski wygłosił przemówienie, a wśród licznych depesz z całego kraju odczytano szczególnie emocjonalną laudację Gabrieli Zapolskiej.

W tym pierwszym polskim sezonie wykonano aż 158 spektakli operowych (Halka 38, Tosca 22, Dama pikowa 16, Faust 15, Madama Butterfly 14, Pajace15, Straszny dwór 23, Verbum nobile 9, Werther 6). Poza tym 49 spektakli baletowych i 11 koncertów symfonicznych z takimi solistami, jak Irena Dubiska, Henryk Melcer, Egon Petri, Stanisław Gruszczyński, Paweł Kochański i Paul von Kempen.

• « poprz.
• nast. »