Przegląd nowości

Reportaż muzyczny i apoteoza rytmu

Szczegóły

Opublikowano: środa, 27, marzec 2019 20:45

Dyrygent nie tylko położył nacisk na charakterystyczny dla tego kompozytora czynnik motoryczny, wyrażający się między innymi w rytmach ostinatowych, ale także przesunął akcent z orkiestrowej kolorystyki na dysonansowość i wynikającą z niej brzmieniową szorstkość, nadające tej kompozycji mechanistyczny charakter, skoncentrowany przede wszystkim na stronie formalnej, na co wskazuje wprowadzenie fugi pod koniec Adagia.  Roussel nie tworzy bowiem muzyki programowej, a tym bardziej ilustracyjnej, co spokrewnia go z podobnej natury Allegro ben articolato z II Symfonii Siergieja Prokofiewa.

Niezależnie od tego pamiętać jednak należy o konstruktywistyczno-futurystycznym kontekście tamtych czasów i związanych z nim onomatopeicznych  kompozycjach, na przykład  Arthura Honeggera – Pacific 281 – pierwotnie będącym oprawą muzyczną do filmu Koła udręki Abla Gance’a, w którym istotną rolę odgrywała wizja lokomotywy, której pęd oddawała właśnie muzyka tego twórcy. W tym samym czasie w Rosji z kolei Aleksandr Mosołow napisał muzykę do baletu Odlewnia stali, w którym starał się odtworzyć realia dźwiękowe fabryki. Całą symfonię wypełnia chorobliwy niepokój i brutalne efekty brzmieniowe, dominacja pierwiastka rytmicznego nad melodycznym. Nawet w Adagiu czy w quasi-scherzu w tempie Vivace, tyle że utrzymanym w lżejszej artykulacji i dynamice. Wszystko to nadaje jej stylistyczną jednorodność. To, co poczytywałem za mankamenty w romantycznym Stepie, a więc brzmieniową chropowatość i zgiełkliwość, tutaj nie przeszkadza, a wręcz przeciwnie staje się zaletę i atutem, w pełni rekompensując pewien zawód jaki sprawiła pierwsza część koncertu.

                                                                           Lesław Czapliński

• « poprz.
• nast. »