Przegląd nowości

„The Fairy Queen” Purcella w Opéra d’Avignon

Szczegóły

Opublikowano: wtorek, 23, luty 2016 22:19

Henry Purcell zadebiutował w teatrze komponowaniem muzyki scenicznej, najpierw do sztuki Théodosius (Teodozjusz), a następnie do czterdziestu innych pozycji. Napisał zaledwie jedną operę: Dido and Aenas (Dydona i Eneasz), a wokół niej skomponował jeszcze cztery  maski (Diodesian, King Arthur, The Fairy Queen i The Indian Queen), lub inaczej mówiąc semi-opery, czyli gatunek przewidujący duży udział tekstu mówionego i ruchu scenicznego. Wydaje się, że spośród owych czterech pozycji najciekawszą jest pięcioaktowa The Fairy Queen (Królowa wróżek) z prologiem, wykreowana w maju 1692 roku w londyńskim Dorset Garden Theatre. Chodzi tutaj o adaptację słynnej sztuki Williama Szekspira Sen nocy letniej, która już od prawie stu lat cieszyła się ogromną popularnością wśród londyńskiej publiczności. Autor owej adaptacji pozostaje nieznany do dnia dzisiejszego, niezależnie od różnych domysłów dotyczących jego tożsamości.

Stwierdzić natomiast trzeba, że jego praca, wprowadzająca niezliczone zmiany i maksymalnie upraszczająca intrygę, niemalże „zmasakrowała” szekspirowski oryginał, co w tamtych czasach należało zresztą do zupełnie normalnych procederów. Głównym celem było stworzenie spektaklu łatwego w odbiorze, ale atrakcyjnego dla widzów, co z kolei wiązało się z dużymi wydatkami na liczną obsadę oraz porywające dekoracje i kostiumy. Chodziło przecież o to, aby zbudować powalające pod względem walorów wizualnych przedstawienie, którego powodzenie pozwoliłoby na jego wznowienie w następnym sezonie. Początkowo Purcell planował napisać do sztuki Szekspira muzyczne wstawki i wzbogacić tekst mówiony o śpiewane epizody. Wszakże oczekiwania publiczności Londynu z końca siedemnastego wieku ulegały dużym zmianom, toteż kompozytor szybko zrozumiał, iż powinien poświęcić warstwę teatralną na rzecz mającej rozrywkowy charakter muzyki, złożonej z krótkich, śmiesznych, wszak porywających motywów. I tak akt pierwszy jest głównie poświęcony alegorycznym postaciom - co pozostaje w zgodzie z siedemnastowieczną tradycją - doskonale definiowanym za pomocą melodii i zręcznie do nich dopasowanej orkiestracji. Na przykład Nocy akompaniują wprowadzające nastrój spokoju i wyciszenia smyczki, a Tajemnicy – basso continuo. Sekret pojawia się w towarzystwie przywołujących czułość i rozkosz fletów, zaś Sen jest wspierany wolnym rytmem i niskimi dźwiękami, kojarzącymi się z wiecznym odpoczynkiem. Cały akt drugi jest poświęcony miłości, początkowo zmysłowej, dzięki ciepłym, minorowym tonacjom, a następnie komicznej i groteskowej, co pozwala nawet na wprowadzenie śmiesznej sceny zalotów pomiędzy dwoma mężczyznami. Z kolei akt czwarty nabiera dużo bardziej poważnego wydźwięku i emanuje atmosferą pewnej siły, natomiast w akcie piątym muzyka przenosi słuchacza jakby do jakiegoś tajemniczego świata, nabierając zarazem bardziej wirtuozowskiego charakteru. To wszystko świadczy o mistrzostwie Purcella w zakresie przeplatania różnorodnych stylów i form muzycznych, przy jednoczesnym zachowaniu spójności całej kompozycji.

• « poprz.
• nast. »