Balet jest mężczyzną

Szczegóły

Opublikowano: poniedziałek, 25, styczeń 2021 07:09

Pietras Sławomir

Czytelnicy moich dywagacji w felietonie Opera jest kobietą zapytują w licznych listach mailach i telefonach, czym w takim razie jest balet, gramatycznie płci męskiej, ale jak się to ma do jego historii i współczesności?

Pierwiastek męski tej sztuki dominował już u jej zarania w renesansie. Tańczyli głównie mężczyźni, a w widowiskach dworskich kreowali również role żeńskie. Wszystko to działo się najpierw we Włoszech (ballare – tańczyć ), gdzie protagonistami byli wyłącznie tancerze (Piacenza, Cornazzano, Ebreo, Botta, Bielgioioso). Za sprawą Katarzyny Medycejskiej balet przeniesiono do Francji i tam rozwinął się dzięki takim twórcom i wykonawcom, jak Camargo, Vestris (ojciec i syn), Noverre, Vigano, Blasis – wszyscy jak najbardziej płci męskiej.

Dopiero romantyzm dopuścił do głosu tancerki (Taglioni, Grisi, Elssler), ale pełne wdzięku i subtelności dzieła baletowe tworzyli dla nich Filipo Taglioni, Jean Coralli, Jules Perrot, August Bournonville, Marius Petipa, a u nas Roman Turczynowicz, Virgilio Calori, a już począwszy od XX wieku Michał Kulesza, Jan Ciepliński, Piotr Zailich, Maksymilian Statkiewicz, Leon Wójcikowski, Feliks Parnell, Stanisław Miszczyk, Jerzy Kapliński, Eugeniusz Papliński, Zygmunt Patkowski, Mikołaj Kopiński, Jerzy Gogół, Zbigniew Korycki, Witold Borkowski, Rajmund Sobiesiak, Conrad Drzewiecki, Witold Gruca. Wszyscy oni od stóp do głów byli mężczyznami (no, prawie wszyscy!).

W epoce Diagilewa po pozostałej z romantyzmu adoracji primabalerin (Pawłowa, Krzesińska, Karsawina), nastał kult męskich gwiazd baletu, zapoczątkowany przez Wacława Niżyńskiego, kontynuowany karierą Leonida Miasina i Serga Lifara, a po ostatniej wojnie Rosjan: Michaiła Ławrowskiego, Rudolfa Nurejewa, Michaiła Barysznikowa, Vladymira Wasiliewa (Spartakus) i Gruzina Wachtanga Czabukianiego. W Balecie XX wieku słynącym z wybitnych męskich postaci role wiodące odgrywali Paolo Bortoluzzi, Germinal Casado, Jorge Donn, Wojciech Lowski (Wiesiołowski) i Gerard Wilk.

Na czele wybitnych choreografów drugiej połowy ubiegłego stulecia pozostawał Mauryce Bejart. Jego poprzednikami byli Georges Balanchine, John Cranco, Leonid Jakobson, Juri Grigorowicz, Laszlo Seregi, natomiast następcami John Neumeier, William Forsythe, Jiżi Kilian i Borys Eifman.

• « poprz.
• nast. »