Przegląd nowości

Prymat sztuki nad ideologią

Szczegóły

Opublikowano: piątek, 02, grudzień 2022 17:28

Należy zatem na coś się zdecydować: czy koczowniczy tryb życia to tylko wymysł kulturowych kolonizatorów, czy też kondycja, która zapewniła niezależność i przetrwanie, oparcie się procesom asymilacyjnym. Z drugiej strony gdyby nie zmiana sposobu zamieszkania, nie dokonałaby się emancypacja tej mniejszości, nie powstałaby jej inteligencja, do której przecież zalicza się sama Małgorzata Mirga-Tas. 

W kontekście historycznym słuszniej byłoby mówić o dyskryminacji (zakaz przebywania na określonych terenach czy wstępu do niektórych miast) oraz prześladowaniach (na przykład w związku z oskarżeniami o czarostwo). Całkowicie pomija się natomiast kategorię patriarchalnych relacji, decydujących o upośledzonej pozycji kobiet oraz jednostki względem wspólnoty (przykład Papuszy). Na szczęście jednak utrzymane w różnorodnej technice prace Małgorzaty Mirgi-Tad same bronią się o wiele lepiej od kuratorskich komentarzy.

To najczęściej kolaże, łączące wizerunki malarskie z materiałami posiadającymi wcześniej utylitarne zastosowanie. To właśnie one najczęściej nadają przestrzenną fakturę powstałym w ten sposób obiektom. Na przykład realny różaniec przyczepiony do ręki płasko wyobrażonej kobiety, przymocowane do płaszczyzny obrazu karty do gry czy motylek z koronki. Część z nich posiada quasi-użytkowy charakter jak trójskrzydlne parawany. Szczególnie interesująca wydaje się konfrontacja osiemnastowiecznych grafik Jeana Callota z ich przekomponowanymi ujęciami artystki (w literaturze i teatrze tego rodzaju procedurę określa się mianem „przepisania“), choć, poza barwą, kompozycyjnie niewiele się one różnią od swoich monochromatycznych pierwowzorów. To także instalacja polegająca na symultanicznym zestawieniu młodego Cygana z filmu Władysława Ślesickiego, przybywającego do Krakowa w związku z budową Nowej Huty, oraz podążającej jego śladami pół wieku później Małgorzaty Mirgi-Tas w materiale nakręconym wraz z Krzysztofem Skoniecznym (reprodukuję ujęcia na tle Feniksa przy Basztowej).

                                                                                Lesław Czapliński

• « poprz.
• nast. »