Przegląd nowości

"Gioconda" z polskim akcentem w Metropolitan Opera

Szczegóły

Opublikowano: środa, 12, listopad 2008 01:00

Jubileuszowy 125 sezon operowy nowojorska MET rozpoczęła wznowieniem rzadko wystawianej opery La Gioconda Amilcaro Ponchielli. Dzięki premierze Giocondy Włoch został zaliczony do światowej czołówki kompozytorów. Po kilku wcześniejszych, nieudanych próbach operowych, między innymi utworu I lituani (Litwini) według mickiewiczowskiego Konrada  Wallenroda, Gioconda zostala przyjęta z burzliwą owacją przez mediolańską publiczność. Premiera odbyła się 8 kwietnia 1876 roku w La Scali. Po kilku istotnych zmianach, obecna wersja pochodzi z 1880 roku.

Libretto Giocondy według dramatu Victora Hugo Angelo, tyran Padwy opracował wybitny włoski kompozytor, a zarazem doskonały librecista, Arrigo Boito. Pisał pod pseudonimem Tobio Gorrio, będącym anagramem jego nazwiska. Sztukę Hugo wykorzystano w kilku innych operach, między innymi w utworze Saviero Mercandante Il Giuramento (Sprzysiężeni) oraz w operze zatytułowanej Angelo rosyjskiego kompozytora Cesara Antonowicza Cui. Boito zmienił miejsce akcji z Padwy na 17-wieczną Wenecję. Pozwoliło to ożywić libretto usiane intrygami oraz stanowiło pretekst do włączenia barwnych, widowiskowych scen weneckiego karnawału.

Zmarły przed laty znakomity polski krytyk Jerzy Waldorff ironicznie nazwał Giocondę "stara wampuka". Określenie to stosowane jest dla operowej parodii, pełnej niedorzecznych konwencji, stanowiącej pretensjonalny, banalny spektakl teatralny. W Giocondzie, jak w typowym melodramacie, romansowa akcja służy ukazaniu różnorodności i intensywności ludzkich dramatów. Muszę przyznać, że mimo absurdalnego libretta, muzyka Ponchiellego urzeka melodyjnością i głęboką pasją. Kompozytor po mistrzowsku muzycznie opracował zarówno partie solowe, jak i zespołowe. Opera daje też szerokie pole do popisu dla reżyserów oraz scenografów. Stylistycznie można ją umiejscowić pomiędzy grand opera Giacomo Meyerbeera, a rodzącym się weryzmem. Jedną z trudności w jej wystawianiu jest konieczność zaangażowania 6 znakomitych odtwórców partii solowych, między innymi dramatycznego sopranu, tenora typu spinto, mezzo, barytona, basa i kontraltu.