Przegląd nowości

Kunszt wokalny Edity Gruberowej

• 

Szczegóły

Opublikowano: poniedziałek, 25, październik 2021 17:52

Ta znakomita śpiewaczka należała do wąskiego grona najwyżej cenionych śpiewaczek operowych na świecie. Oklaskiwano ją na niemal wszystkich liczących się scenach operowych i festiwalach muzycznych, z mediolańską La Scalą, nowojorską Metropolitan, Operą Monachijską i wiedeńską Staatsoper na czele. Bywała również gościem scen operowych w Genewie, Zurychu, Florencji, Paryża, Berlina, Madrytu, Barcelony i Tokio. Jej domeną były wielkie belcantowe partie koloraturowe, śpiewała je z podziwu godną lekkością i precyzją.

 

 

Mówiono i pisano o niej: „Królowa koloratury”, albo „Królowa belcanta”, często określano ją mianem Wokalnego fenomenu. W jej wykonaniu kreacje tytułowych bohaterek Łucji, Lindy z Chamounix, Anny Boleny, Elviry w Purytanach Vincenzo Belliniego, Zerbinetty w Ariadnie auf Naxos Richarda Straussa oraz Królowej Nocy w Czarodziejskim flecie W.A. Mozarta, Gildy w Rigoletcie G. Verdiego uchodziły za wzorcowe. Pamiętam przedstawienie Łucji z Lammermoor Gaetano Donizettiego na scenie Opery Wiedeńskiej i ten moment kiedy śpiewała słynną arię tytułowej bohaterki Il Dolce suono potrafiła tak skupić uwagę widowni, że w pewnym momencie słyszało się tylko jej słynne pianissima i szum pracującej klimatyzacji!

Dwa lata później, na tej samej scenie w podobny sposób odebrałem kreację Aminy w Lunatyczce. Jej śpiew zawsze cechowało cudowne legato, precyzja koloraturowych pasaży, które szły w parze w idealnie wyważoną dynamiką i fantastycznie brzmiącymi pianami. Miała w repertuarze 11 oper Donizettiego i niemal wszystkie Belliniego. 

 

 

Edita Gruberowa urodziła się 23 grudnia 1946 roku w okolicach Bratysławy. Jej nieprzeciętne zdolności wokalne odkrył miejscowy pastor i przekonał rodziców, by wysłali córkę na studia. Studiowała w rodzinnym mieście u Marii Medeveckiej oraz Wiedniu w Ruthilde Boesch. Debiutowała w Bratysławie w 1968 roku partią Rozyny w Cyruliku sewilskim Rossiniego. W tym samym roku wygrała prestiżowy konkurs w Tuluzie. Jednak pierwszym etapem jej kariery była Bańska Bystrzyca, gdzie przez dwa sezony była solistką i skąd w 1970 roku – przy wydatnej pomocy Medeveckiej – przeniosła się do Opery Wiedeńskiej, gdzie debiutując partią Królowej Nocy rozpoczęła swoją wielką międzynarodową karierę. 

Jednym z największych jej sukcesów na tej scenie była pamiętna kreacja Zerbinetty w Ariadnie auf Naxos Richarda Straussa zaśpiewana pod batutą Karla Böhma. Był to punkt zwrotny w jej karierze, moment, w którym została  zauważona w operowym światku, co sprawiło, że  zaczęto ją zapraszać do najbardziej prestiżowych teatrów i festiwali muzycznych. Wiele teatrów specjalnie dla niej wystawiało dzieła epoki belcanta. W 1971 roku z matką i ówczesnym mężem opuściła Czechosłowację i zamieszkała w Wiedniu.

 

 

Ten krok sprawił, że rzadko bywała gościem na scenach rodzinnego kraju. 30 maja 1973 roku partią Królowej Nocy debiutowała na prestiżowym festiwalu operowym w Glyndebourne. W 1977 roku również jako Królowa Nocy pojawiła się pierwszy raz na scenie nowojorskiej Metropolitan. W tym samym roku zaproszono Ją na festiwal w Salzburgu. W 1984 roku rozpoczęła częste występy na scenie Covent Garden w Londynie. Trzy lata później pojawiła się w mediolańskiej La Scali oraz Opernhaus w Zurychu. I tak pozostało przez ponad czterdzieści  lat kariery, kilkadziesiąt razy w sezonie zmieniała miasta, hotele, teatry i partie  po to by operowa publiczność mogła poznać i docenić jej wokalny kunszt.

Edita Gruberowa otrzymała w Austrii i Bawarii wysoko ceniony honorowy tytuł "Kammersängerin". Była także członkiem honorowym Opery Wiedeńskiej, na scenie której występowała najczęściej i najdłużej. Każdorazowa zapowiedź jej udziału w przedstawieniu sprawiała, że karty wstępu znikały w ciągu dosłownie kilku godzin. Również polscy melomani mieli okazję kontaktu w jej sztuką wokalną.

 

 

Najpierw w 2010 roku wystąpiła w warszawskim Teatrze Wielkim – Operze Narodowej  z recitalem arii i pieśni. Rok później, 26 czerwca 2011 pojawiła się na tej samej scenie jako Królowa Elżbieta w wykonaniu koncertowym opery Roberto Devereux Donizettiego. Trzeci raz polscy bywalcy stołecznego Teatru Wielkiego mogli ją podziwiać w 2017 roku w partii tytułowej Normy w koncertowym wykonaniu tej opery Belliniego. 27 marca 2019 w Bawarskiej Operze Państwowej w Monachium pożegnała się ze sceną. Jej ostatnim przedstawieniem była  Królowa Elżbieta w Roberto Devereux Donizettiego. Edita Gruberowa zmarła w Zurychu 18 października 2021.

                                                                                     Adam Czopek