Przegląd nowości
Międzynarodowy Konkurs Muzyczny im. Karola Szymanowskiego w Katowicach 10-23 września 2018
- Szczegóły
- Opublikowano: piątek, 05, październik 2018 21:40
Wspaniałe wydarzenie muzyczne, jakie niedawno miało swój finał w stolicy Śląska skłania do krótkiego podsumowania. Oczekiwany od dłuższego czasu wśród miłośników muzyki konkurs promujący drugiego najwybitniejszego po Fryderyku Chopinie kompozytora polskiego doczekał się realizacji. I to w wielkim stylu.
W wyniku usilnych starań ogólnopolskiego Towarzystwa Muzycznego im. Karola Szymanowskiego, któremu na sercu leżała kontynuacja takiego konkursu, organizowanego w latach 1983-2005 (od 1992 roku w formule międzynarodowej) przez Łódzkie Towarzystwo Muzyczne im. Karola Szymanowskiego (zrezygnowano z jego organizacji po sześciu edycjach z powodu braku środków finansowych), dzięki wsparciu ministerialnych władz kulturalnych oraz Miasta Katowice i gotowości dyrekcji Narodowej Orkiestry Symfonicznej Polskiego Radia wspaniała sala koncertowa NOSPR oraz Akademia Muzyczna w Katowicach mogły gościć młodych artystów – pianistów, śpiewaków, skrzypków i kameralistów z 20 krajów Europy, Azji i Ameryki, a powołane w tym celu jury z prof. Eugeniuszem Knapikiem jako przewodniczącym ocenić ponad 100 partytur nadesłanych przez 100 twórców na trzeci już z rzędu (dwa pierwsze przeprowadziło Towarzystwo Muzyczne im. Karola Szymanowskiego) Konkurs Kompozytorski im. Karola Szymanowskiego. W opasłej książce programowej, liczącej ok. 250 stron, znalazły się niezbędne informacje o przebiegu zmagań konkursowych. Daje ona wyobrażenie o zawiłości przedsięwzięcia. Z jej lektury można się m. in. dowiedzieć, że na czele Komitetu honorowego Konkursu stanęli światowej sławy kompozytor polski Krzysztof Penderecki i znakomity dyrygent, propagator muzyki Karola Szymanowskiego, Sir Simon Rattle, a organizacji Konkursu podjęło się szereg instytucji z Ministerstwem Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Polskim Radiem i Miastem Katowice na czele.
To zacne grono uzupełniali Narodowa Orkiestra Symfoniczna Polskiego Radia z jej dyrektorem, a zarazem dyrektorem Konkursu, Joanną Wnuk-Nazarową oraz Akademia Muzyczna im. Karola Szymanowskiego w Katowicach i Towarzystwo Muzyczne im. Karola Szymanowskiego z siedzibą w Willi „Atma” w Zakopanem. Do zespołu jurorów z Polski i zagranicy w poszczególnych dyscyplinach wykonawczych zaproszono wybitnych artystów, znawców muzyki polskiego Mistrza. Na czele zespołu oceniającego pianistów stanął prof. Andrzej Jasiński, skrzypków – prof. Bartłomiej Nizioł, wokalistów – prof. Jadwiga Rappe, a kwartetów smyczkowych prof. Valentin Erben (Wiedeń).
Konkurs w czterech dyscyplinach wykonawczych przebiegał w trzech etapach. Obowiązujący uczestników repertuar uwzględniał w każdym etapie prezentację wskazanych przez regulamin utworów Karola Szymanowskiego uzupełnionych wybranymi pozycjami ze światowego dorobku muzycznego. Przesłuchania w pierwszych dwóch fazach odbywały się równolegle w Akademii Muzycznej i siedzibie NOSPR, finałowy etap i koncert laureatów w Sali koncertowej NOSPR. Uruchomiony został specjalny serwis internetowy, dzięki któremu można było śledzić poszczególne wykonania, a telewizja transmitowała koncert laureatów na żywo. Dołożono zatem wszelkich starań, by zapewnić Konkursowi odpowiednią rangę i – co ważniejsze, możliwość dotarcia do jak największej liczby melomanów. Frekwencja na koncertach była zadowalająca. Nie zdarzało się wszak, by chętni wysłuchania konkurujących ze sobą młodych muzyków odchodzili od kasy z kwitkiem. Szczególną uwagą melomanów cieszył się ze zrozumiałych powodów niedzielny koncert galowy (23 września), w którym wystąpili laureaci trzech nagród Konkursu w każdej dyscyplinie. Ich występy poprzedziła część uroczysta związana z przemówieniami Wicepremiera Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego, pana prof. Piotra Glińskiego, Prezydenta Miasta Katowice, pana Marcina Krupy i Dyrektora Konkursu, pani Joanny Wnuk-Nazarowej, oraz uroczystością wręczenia nagród regulaminowych i specjalnych.
W kategori fortepianu
I nagroda – Tymoteusz Bies (Polska)
II nagroda – Mateusz Krzyżanowski (Polska)
III nagroda – Seung Hui Kim (Korea Południowa)
Nagroda Specjalna za najlepsze wykonanie utworu Karola Szymanowskiego Tymoteusz Bies
W kategori skrzypiec
I nagroda – Sławomira Wilga (Polska)
II nagroda – Roksana Kwaśnikowska (Polska)
III nagroda – Maja Horvat (Słowenia)
Nagroda Specjalna za najlepsze wykonanie utworu Karola Szymanowskiego Sławomira Wilga
Nagroda Specjalna NOSPR – Udział w koncercie Roksana Kwaśnikowska
W kategori śpiewu
I nagroda – Ewa Tracz (Polska)
II nagroda – Sylwia Olszyńska (Polska)
III nagroda – Agnieszka Jadwiga Grochala (Polska)
Nagroda Specjalna za najlepsze wykonanie utworu Karola Szymanowskiego Ewa Tracz
Wyróżnieni zostali pianiści kameraliści - Radosław Kurek (Polska), towarzyszący podczas konkursowych przesłuchań skrzypkom i Maurycy Stawujak (Polska) towarzyszący śpiewakom.
W kategorii kwartetów smyczkowych
I nagroda – Eliot Quartett (Rosja, Niemcy, Kanada)
II nagroda – Selini Quartet (Rosja, Rumunia, Grecja)
III nagroda – New Music Quartet (Polska)
Nagroda Specjalna za najlepsze wykonanie utworu Karola Szymanowskiego Eliot Quartett
Konkurs kompozytorski
I nagroda – Giovanni Bonato (Włochy) za utwór „The Old Lie”
II nagrody – nie przyznano
III nagroda – ex aequo
Eunho Chang (Korea Południowa) za utwór „Phenomenon for orchestra”
Daniele Gasparini (Włochy) za utwór „Once beyond a time”
Lim Youngjin (Korea Południowa) za utwór „A Reed Swayed by the Wind”
Nagrodzone kompozycje zostaną zaprezentowane przez Narodową Orkiestrę Polskiego Radia
Po wręczeniu nagród nastąpiły występy laureatów poszczególnych kategorii w kolejności od nagrody trzeciej do pierwszej, przy czym zdobywcy II i III nagrody wystąpili z fortepianem, zaś laureaci pierwszych nagród z orkiestrą. Jako pierwszy wystąpił New Music Quartet, wykonując III Kwartet smyczkowy Kartki z niezapisanego dziennika Krzysztofa Pendereckiego.
Po nim Seung Hui Kim wykonał L’isle joyeuse L. 106 Claude Debussy’ego, następnie Maja Horvat Mazurka na skrzypce i fortepian op. 81 nr 1 Jean Sibeliusa (przy fortepianie Radosław Kurek), a Agnieszka Jadwiga Grochala zaprezentowała pieśń Karola Szymanowskiego Daleko został cały świat op. 2 (przy fortepianie Natalia Pawlaszek) . W tej samej kolejności laureaci drugich nagród wykonali: II Kwartet smyczkowy op. 17 BB 75, cz. II Béli Bartóka, Etiudę b-mollop. 4 nr 3 Karol Szymanowskiego, Reveille na skrzypce i fortepian Benjamina Brittena oraz (opr. Jerzy Kornowicz) Tryptyk śląski nr 1 Oj, mi się owiesek wysypywa Witolda Lutosławskiego.
Ukoronowaniem galowego koncertu laureatów były występy zdobywców pierwszych nagród w poszczególnych kategoriach wykonawczych z Narodową Orkiestrą Polskiego Radia. Pod dyrekcją Alexandra Humali Tymoteusz Bies wykonał Rapsodie sur un thème de Paganini op. 43 Sergiusza Rachmaninowa, Ewa Tracz arię Roksany z aktu II Uśnijcie krwawe sny króla Rogera oraz arię Liù z aktu III opery Turandot Giacomo Pucciniego, a całość zamknęła I Koncertem skrzypcowym op. 35 Karola Szymanowskiego Sławomira Wilga.
Jak można się zorientować, w przesłuchaniach i koncercie galowym młodzi wykonawcy przedstawili publiczności zróżnicowany program, w którym wraz z wybitnymi pozycjami z światowego dorobku muzycznego (m. in. utwory Mozarta, Beethovena, Belliniego, Chopina, Liszta, Schumanna, Wieniawskiego, Brahmsa, Rossiniego, Verdiego, Pucciniego, Mahlera, R. Straussa, Debussy’ego, Ravela, Bartoka, Prokofiewa, Sibeliusa, Brittena, Szostakowicza, Strawińskiego, Lutosławskiego, Pendereckiego, Góreckiego) znalazły się dzieła Karola Szymanowskiego zgodnie zresztą z zamysłem organizatorów Konkursu.
Muzyka Mistrza rozbrzmiewała oczywiście często w poszczególnych etapach Konkursu, co wynikało z idei Konkursu i jego założeń regulaminowych. Czy wszyscy kandydaci byli gotowi sprostać wymaganiom, jakie stawia muzykom stylistycznie niełatwa muzyka Karola Szymanowskiego pozostaje pytaniem otwartym. Odpowiedzi na nie są w stanie udzielić jedynie doświadczeni w obcowaniu z nią wykonawcy.
A do takich nie należeli w wielu przypadkach startujący w Konkursie młodzi muzycy. Generalnie można w każdym razie uznać, że katowicki turniej spełnił swoje zadanie. Wzbudził zwiększone zainteresowanie społeczności polskiej wysoką sztuką, wyeksponował wartości dotąd pozostające w uśpieniu i przyczynił się do zwiększonego zainteresowania twórczością Karola Szymanowskiego. Warto podkreślić, że Katowicom przybył kolejny wielki międzynarodowy konkurs po Międzynarodowym Konkursie Dyrygentów im. Grzegorza Fitelberga i Międzynarodowym Konkursie Wokalistyki Operowej im. Adama Didura współorganizowanego z Bytomiem. Nieprzypadkowo stolica Górnego Śląska zyskała sobie tytuł Miasta Muzyki UNESCO!
Karol Rafał Bula