Chodzi o wydawnictwo zatytułowane „Prapremiery operowe Teatru Wielkiego w Poznaniu” pod redakcją Tadeusza Bonieckiego (nakład 150 ponumerowanych egzemplarzy, wyd. Teatr Wielki w Poznaniu, 2016 rok, str.82). „W roku 2010 Teatr Wielki w Poznaniu obchodził 100. lecie działalności. Z tej okazji odbyły się liczne koncerty... otwarto jubileuszową wystawę.
Była to też wielka okazja, by przybliżyć melomanom historię i współczesność Teatru... Przez ponad 100 lat działalności scenicznej zrealizowano 700 premier z repertuaru operowego, operetkowego, baletowego i musicalowego, a także symfonicznego oratoryjnego” – napisał we wstępie inicjator i realizator wydawnictwa, Tadeusz Boniecki, na co dzień kierownik Archiwum, Teatru Wielkiego w Poznaniu, ceniony archiwista teatralny, a całkiem prywatnie pasjonat opery (zwłaszcza poznańskiej). Tematem wydawnictwa jest 29 prapremier (premier światowych) mających miejsce na scenie poznańskiej w latach 1919-1939 oraz 1945-2015.
Autor przyjął następujący klucz prezentacji: – kompozytor i tytuł – skan afisza – realizatorzy (kierownik muzyczny, dyrygent, reżyser, scenograf, kierownik chóru, choreograf – pełna obsada solistyczna poszczególnych partii) – ewentualne zdjęcia – kilkunastozdaniowa ocena ówczesnej krytyki. Tak, wypełniając te informacje zaprezentowano 29 oper, których premiera poznańska była równocześnie premierą światową.
Od „Marii” Henryka Opieńskiego (27.04.1923) do Radosława Matei „Mikołajek i inne chłopaki” (6.06.2015). Kompozytorzy, których dzieła prezentuje książka, to mniej lub bardziej znani, podobnie, jak ich dzieła (np. Bolesław Wallek-Walewski i jego „Pomsta Jontkowa”, Ludomir Różycki i jego „Młyn diabelski”, Witold Rudziński i „Komendant Paryża”, Aleksander Nowak i „Space Opera”). Kompozytorów zagranicznych natomiast Giuseppe Verdi i sceniczna wersja jego „Requiem”, Mikisa Theodorakisa z „Elektrą”, Rogera Watersa i „Çaira”, Musorgskiego „Ożenek”.
Materiał źródłowy pochodzi ze zbiorów udostępnionych autorowi po raz pierwszy. Nigdy dotąd omawiany temat nie wywołał zainteresowania muzykologów i historyków muzyki teatralnej. Pochodzi on także ze zbiorów Archiwum Państwowego w Poznaniu i ze skanów z tzw. „Księgi Strażackiej”, w której odnotowywano codzienne przedstawienia. Przesłanie autora brzmiało: „Teatr Wielki w Poznaniu poprzez wystawianie światowych premier uczestniczył we współczesnych nurtach muzyki operowej... Najczęściej realizowano nowatorskie, ciekawe pomysły inscenizacyjne i reżyserskie”.
Książka zawiera także związane z jej treścią zestawienia: „Dyrekcje Teatru Wielkiego w Poznaniu”, „Indeks kompozytorów” oraz „Indeks fotografów”. Ułatwiają one selektywne korzystanie z lektury wydawnictwa. Dodatkowym walorem jest szata graficzna, starannie przygotowana, wzbudzająca i przyciągająca uwagę. Załączona do wydawnictwa DVD zawiera repertuar Teatru 1910-1919 oraz 1941-1944.
Jacek Chodorowski