Przegląd nowości

Jubileusz Ewy Michnik

• 

Szczegóły

Opublikowano: poniedziałek, 20, luty 2023 21:39

15 lutego JUBILEUSZ 80-lecia urodzin obchodziła EWA MICHNIK, polska dyrygentka, jedna z czołowych postaci w dziejach polskiej opery. Kiedy stawiała swoje pierwsze kroki artystyczne należała do nielicznych na świecie kobiet sięgających po batutę dyrygencką, wówczas dziedzinę zarezerwowaną wyłącznie dla mężczyzn. Przez osiem lat kierowała Filharmonią Zielonogórską, a następnie Operami w Krakowie i we Wrocławiu, czyniąc je teatrami na światowym poziomie (opinia Richarda Bonynge'a po obejrzeniu pod Wawelem Carmen z Bożeną Zawiślak-Dolny). 


 

 

W Krakowie wprowadzała na scenę opery barokowe: Dydonę i Eneasza Henry Purcella z Ewą Kowalczyk i Elżbietą Szmytką, Juliusza Cezara Georga Friedricha Haendla z prekursorskim obsadzeniem kontratenora Dariusza Paradowskiego w roli Sekstusa. Inicjowała wystawianie oper w niecodziennej scenerii: Króla Rogera Karola Szymanowskiego w kościele bernardynów, sceniczną prapremierę Śmierci Don Juana Romana Palestra w kopalni soli w Wieliczce (nagroda Orfeusza dla kreacji wykonawczej na festiwalu Warszawska Jesień w 1991 roku).

 

 

Do szczytowych osiągnięć w tym okresie należały: Così fan tutte Wolfganga Mozarta w arcyinscenizacji Józefa Opalskiego, Nabuchodonozor Giuseppe Verdiego z Moniką Swarowską i Bogusławem Szynalskim oraz Król Ubu Krzysztofa Pendereckiego w reżyserii Krzysztofa Nazara (pierwsze przedstawienie na żywo transmitowane z Polski przez EBU). 
Po przejęciu dyrekcji Opery Wrocławskiej uczyniła z niej 16 scenę operową świata według notowań Operabase. Dokonała z jej zespołami pierwszego nagrania Manru Ignacego Jana Paderewskiego.

Była drugą po Simone Young kobietą prowadzącą Wagnerowską tetralogię Pierścień Nibelunga z debiutującą w partiach Zyglindy i Gudruny Ewą Vesin (oprócz tego na afiszu pojawiły się Holender tułacz i Parsifal tego kompozytora). Wprowadziła na polską scenę Joannę d'Arc Giuseppe Verdiego z Anną Lichorowicz (obok dziewięciu innych jego oper) i zadyrygowała polską premierą Kobiety bez cienia Richarda Straussa.

 

 

W repertuarze znalazły się między innymi Kawaler srebrnej róży przywołanego kompozytora, Kniaź Igor Aleksandra Borodina, Borys Godunow Modesta Musorgskiego i Eugeniusz Oniegin Piotra Czajkowskiego, Don Pasquale z Jolantą Żmurko, Napój miłosny i Łucja z Lammermooru Gaetano Donizettiego, Poławiacze pereł i Carmen Georges'a Bizeta, Hagith i Król Roger Karola Szymanowskiego, Cyganeria, Tosca (w sceneriach paralelnych do opisanych w libretcie: w katedrze Marii Magdaleny, barokowej auli uniwersyteckiej Leopoldina i glorietcie na Wzgórzu Libicha), Madama Butterfly i Turandot Giacomo Pucciniego oraz polska premiera Legend o Maryi Bohuslava Martinů.


Bezkompromisowo sięgała po współczesne dzieła operowe: Antygonę Zbigniewa Rudzińskiego, Jutro Tadeusza Bairda, Raj utracony Krzysztofa Pendereckiego, Matkę czarnoskrzydłych snów Hanny Kulenty i Libertà chiama la libertà Eugeniusza Knapika z Mariuszem Godlewskim, prapremierowe: Ester Tomasza Praszczałka i Ogrodu Marty Cezarego Duchnowskiego z Agatą Zubel oraz z Franzem Kafką w tle: Kolonię karną Joanny Bruzdowicz i prapremierę Pułapki Zygmunta Krauzego (do libretta według Tadeusza Różewicza, z okazji 90 urodzin którego odbył się specjalny koncert).

 

 


Wsparciem dla tego rodzaju inicjatyw stał się powołany przez dyrektor Ewę Michnik jesienny Festiwal Oper Współczesnych (przez krótki okres sprawowała też funkcję dyrektora artystycznego Vratislavii Cantans).
 

W ramach jednego z nich odbyła się polska premiera Aniołów z Ameryce Petera Eötvösa pod dyrekcją samego kompozytora. Mariusz Treliński obok wspomnianego Króla Rogera zrealizował także Don Giovanniego Wolfganga Amadeusa Mozarta. Przytoczona, niepełna lista ukazuje wszechstronność i różnorodność repertuarową tego teatru w okresie kierowania nim przez Ewę Michnik.

 

 

Ówczesny minister kultury i sztuki Michał Kazimierz Ujazdowski jako z pierwszą podpisał z Operą Wrocławską umowę o współfinansowaniu przez resort placówki o znaczeniu ponadlokalnym, natomiast jego następca, jak na ironię były prezydent Wrocławia, Bogdan Zdrojewski ograniczył te środki, wskutek czego nie doszło do planowanego wystawienia Tristana i Izoldy Richarda Wagnera oraz polskiej premiery pełnego, trzyczęściowego cyklu Eugeniusza Knapika the Minds of Helena Troubleyn.

We własnej działalności dyrygenckiej artystka przywiązywała wagę do całościowej wizji realizowanej partytury, a zarazem precyzji wykonawczej w nadawaniu ostatecznego kształtu poszczególnym detalom, wydobywaniu z partii orkiestrowej symfonicznego zacięcia.

 

 

Rytmiczna dokładność szczególnie niezbędna okazała się i zaowocowała w Królu Ubu Krzysztofa Pendereckiego, o czym można się było przekonać, kiedy po odejściu z Opery Krakowskiej prowadzenie przedstawień przejął inny dyrygent, który miał z tym znaczne kłopoty.
 Profesor Ewa Michnik dzieliła się też swymi dyrygenckimi umiejętnościami z młodymi adeptami w krakowskiej Akademii Muzycznej. 
Jubilatce życzyć należy dalszych osiągnięć artystycznych, życiowej satysfakcji oraz częstszych powrotów na podium dyrygenckie. Ad plurimos annos!

                                                                            Lesław Czapliński