Przegląd nowości

Płyniemy na Północ

• 

Szczegóły

Opublikowano: niedziela, 27, listopad 2022 17:22

Nordyccy twórcy, których prace zobaczyć można na wystawie w MNW pt. Przesilenie Malarstwo Północy 1880-1910, to elita aukcji dzieł sztuki. Tytuł wystawy odnosi się do przesilenia letniego, które ma szczególne znaczenie w tamtejszej kulturze. Wskazuje również na zmiany w sztuce tego regionu na przełomie XIX i XX wieku, drogę od akademizmu, przez realizm i impresjonizm, w stronę symbolizmu i ekspresjonizmu. Ten ostatni reprezentowany jest m.in. przez dzieło Melancholia najsłynniejszego malarza tego czasu – Edvarda Muncha.

 

 

Te zmiany w sztuce nordyckiej, przesilenia i przewartościowania wiążą się z wpływem Paryża na osobowości artystów. Przyjechali oni do stolicy ówczesnego „świata” z peryferiów Europy i tam zachłysnęli się nowymi prądami, ale przetworzyli je zgodnie ze swoimi postawami życiowymi, doświadczeniem i temperamentem.

 

 

Pokazali wpływ surowej przyrody Północy na ich tematy malarskie, bo tworzyli wśród jezior, rzek, skał, świetlistych plaż, podmokłych łąk i zaśnieżonych lasów. Niektórzy, jak fiński twórca Akseli Gallen-Kallela antropomorfizowali przyrodę, czerpiąc tematy z lokalnych baśni i legend, np. eposu Kalevala. Twórcy tego czasu nie wstydzili się utożsamiania ze wsią, tamtejszym chłopstwem, bo tu poszukiwali narodowych korzeni. Ważnym tematem obrazów jest praca rybaków żeglujących swymi łodziami po nieprzyjaznych i niebezpiecznych akwenach.

Warto wiedzieć, że w niewielkiej, rybackiej wiosce Skagen w Danii, powstała artystyczna kolonia – wokół Michaela i Anny Ancherów zgromadziła się grupa malarzy, m.in.: Peder Severin Krøyer i jego żona Marie Krøyer, Christian Krohg i Oscar Björck. Codzienność okolicznych mieszkańców była głównym tematem twórczości tej grupy. Artyści przetwarzali też w swych pracach skomplikowane problemy psychologiczne, jak wówczas mówiono – mroczne zakamarki duszy ludzkiej, pożądanie, lęk i melancholię.

 

 

W sztuce nordycznej międzynarodową sławę zdobył właśnie malarz Edvard Munch, ale także dramatopisarz August Strindberg i rzeźbiarz Gustav Vigeland. Na polskim rynku tematy takie najsilniej reprezentował ożeniony z Norweżką Stanisław Przybyszewski. Warto dodać, że autorom wystawy w Muzeum Narodowym w Warszawie, która potrwa do marca przyszłego roku, udało się zestawić obrazy przywiezione do Polski z różnych muzeów szwedzkich, duńskich i norweskich także prace polskich malarzy poruszających analogiczne tematy, np. Chełmońskiego, Axentowicza, Boznańskiej, Krzyżanowskiego, Mehoffera, Witkiewicza. 

 

 

Wystawa obejmuje prace powstające właściwie w przeciągu zaledwie 30 lat przełomu XIX i XX wieku. Te obrazy są dziś niezmiernie poszukiwane przez kolekcjonerów i osiągają zawrotne ceny. Warto wiedzieć, że legenda Malarzy Północy jest żywa po dziś dzień, czego przykładem jest osoba i kariera norweskiego artysty Odda Nerdruma, jednego z najsławniejszych współczesnych malarzy figuratywnych. To już twórcxa XX i XXI wieku, ale jego prac wystawa w Muzeum Narodowym nie obejmuje.

                                                                         Joanna Tumiłowicz