Przegląd nowości

Osiem postaci z Czechowa do wynajęcia…

Szczegóły
Opublikowano: sobota, 15, październik 2022 11:13

... a które wypadły z ról w dramacie Trzy siostry i oczekują na ponowne zatrudnienie (Joanna Targoń sugeruje, że może rzecz dzieje się na zapleczu sceny, za dekoracjami, po których drugiej stronie toczy się tradycyjny spektakl, a ja dodam, niczym Hamlet IV Andrzeja Wajdy w garderobie). Dosłownie, nieruchomo zajmując miejsca na scenie, kiedy publiczność wchodzi i zasiada na widowni.

 

3siostry 1

 

Zanim znajdą ponowny angaż, muszą się czymś zająć. Powtarzają więc strzępy zapamiętanych kwestii, odgrywają urywki ze scenicznych epizodów, starając się na nowo poskładać z tych puzzli całość. Od czasu do czasu zawiązują się zalążki sytuacji scenicznych, by po chwili znów ulegać rozpadowi jak wymyka się postaciom i rozpada ich świat, w tym więzi pomiędzy nimi samymi.

 

3siostry 2

 

Według komentatorów dialogi w Trzech siostrach, odległym pierwowzorze, stanowiącym jedynie pretekst dla przedstawienia Luka Percevala, są pozorne, albowiem faktycznie mamy do czynienia z postaciami istniejącymi obok siebie, a co za tym idzie monologizującymi z samymi sobą. W omawianej inscenizacji znajduje to dosłowne odzwierciedlenie w głównym rozwiązaniu scenograficznym (Phillip Bussmann) jakim jest ustawione w poprzek sceny ogromne lustro. Stąd postacie niejednokrotnie prowadzą dialogi ze swoimi lustrzanymi odbiciami, na przykład Andriej. W taki oto sposób powstaje rodzaj teatralnej instalacji autorstwa Percevala, skomponowanej ze słów, luźnych i oderwanych zachowań, projekcji i gry lustrzanych odbić, snujących się dymów, muzyki (Karol Nepelski) oraz odgłosów i efektów akustycznych.


Nadają one światu przedstawionemu wybitnie oniryczny charakter, a więc poniekąd korespondujący z pierwszoplanowym u Czechowa nastrojem. Taka dekonstrukcja dramatu przypomina trochę podobną metodę zastosowaną przed 43 laty na tej scenie przez Jerzego Grzegorzewskiego w jego Dziesięciu portretach z czajką w tle, a więc podobnie pozostających w luźnym związku z innym utworem rosyjskiego dramatopisarza. W przeciwieństwie do psychologizującej tradycji inscenizacyjnej jego sztuk, opartej na grze z partnerem i ciągłości bycia w roli, tak ułożone przedstawienie wymaga umiejętności Schäfferowskiego aktora instrumentalnego.

 

3siostry 3

 

Stawiane przed nim zadania posiadają w znacznej mierze montażowy i czysto formalny charakter, a on sam bywa odarty z nabytych cech kulturowych, których znakiem jest noszony kostium, i niekiedy w pełni obnażony fizycznie, zredukowany do swojej czystej cielesności, stając się na powrót każdym, alegorią człowieka jako takiego.

 

3siostry 4

 

A zarazem wyzbytym emocji instrumentem, figurą dynamizującą przestrzeń, kiedy aktorzy na moment zbijają się  w malowniczą, kłębiącą się grupę. Takim aktorem jest niewątpliwie Rafał Maćkowiak jako Kułygin, którego rola w znacznej mierze ustawiona została i poprowadzona na sposób choreograficzny, a on sam w pełni odnalazł się w tym świecie. Przedstawienie 3Siostry powstało w koprodukcji Starego Teatru z TR Warszawa, stąd na scenie spotykają się artyści z obydwu kompanii.

                                                                 Lesław Czapliński