Przegląd nowości

Nieś pieśni, nieś!

• 

Szczegóły

Opublikowano: sobota, 31, sierpień 2019 09:32

Jeśli ktoś jest przekonany, że jedną z najważniejszych części dorobku Stanisława Moniuszki są tworzone w celu powszechnego korzystania Śpiewniki domowe, miał na 57 Międzynarodowym Festiwalu Moniuszkowskim w Kudowie-Zdroju obfite żniwo. Liczba koncertów, w których te utwory wykonywano była całkiem spora. Każdego dnia przynajmniej dwie imprezy dostarczały przykładów, że Śpiewniki trafiły, jeśli nie pod strzechy, to przynajmniej do programów uczestniczących w Festiwalu zespołów, folklorystycznych, jazzowych, chóralnych, szkolnych, amatorskich i wielu indywidualnych solistów. Z konieczności skupię się tylko na niektórych.

 

 

Ogromny wkład w upowszechnienie pieśniarskiego dzieła włożył Emilian Madey, znakomity pianista, dyrygent i kompozytor, wykładowca Uniwersytetu Muzycznego Fryderyka Chopina. Niewielką część zakrojonego na kilka lat programu zaprezentował on na koncercie pod hasłem Moniuszko for the World (Moniuszko dla świata). Zaprosił Wandę Franek śpiewającą głosem altowym i tenora Rafała Żurka i rozdzielił zgodnie z charakterem utworów pieśni do śpiewania męskiego i żeńskiego, a także na głosy niskie i wysokie.

 

 

Rzecz w tym, że wszystkie były śpiewane w językach obcych, co jest kwintesencją rozpoczętego i zbliżającego się już do zakończenia programu. Chodzi generalnie o to, by w innych krajach Moniuszko był śpiewany bez obawy, że ktoś będzie przekręcał polskie słowa, a jednocześnie nie miał pojęcia o czym śpiewa. Ogrom projektu Emiliana Madeya polega na tym, że z około 300 pieśni skomponowanych przez Moniuszkę spora ich część może być śpiewana w tłumaczeniach, lub też z oryginalnymi obcymi tekstami. Część obcych tekstów do polskich pieśni ukazywała się drukiem jeszcze za życia samego kompozytora, nawet na jego prośbę. Część tekstów tłumaczono później, nawet kilkakrotnie. Wysiłek pomysłodawcy projektu polegał również na tym, że podkładał on oryginalną poezję, np. takich poetów jak Hugo, Delavigne'a Erbena, Desbordesa-Valmore'a, którzy zainteresowali Moniuszkę w polskim tłumaczeniu.

Działał on również w kierunku przeciwnym – szukał przekładów polskich poetów np. na język niemiecki, francuski, rosyjski, a nawet czeski, białoruski i takie teksty podkładał do pieśni. Powstała kolekcja niewiele mniej liczna od całego dorobku zawartego w tradycyjnych Śpiewnikach domowych, które do dziś nie doczekały się solidnego, całościowego wydania. Emilian Madey znalazł wydawcę dla swojego dzieła Moniuszko for the World, które obejmować będzie pieśni w czerech tomach, każdy zawierający kilkadziesiąt lub nawet ponad 100 utworów, po francusku, niemiecku, rosyjsku, wreszcie sporadycznie po angielsku, czesku, białorusku itd.

 

 

Drugą częścią monumentalnego projektu Madeya jest nagranie całego obcojęzycznego dorobku. Koncert, o którym wspominam był więc zaledwie małą cząstką szeroko zakrojonego projektu, jego zwiastunem. Ale jeszcze tego samego dnia usłyszeliśmy pieśń i arie Moniuszki z towarzyszeniem fortepianu w wykonaniu rewelacyjnej sopranistki Marceliny Beucher i Mirosława Gąsieńca – fortepian. Na bis była słynna Prząśniczka. 

 

 

Prócz wykonań chóralnych a’capella pojawiły się pieśni religijne Moniuszki z towarzyszeniem organów. Ciekawostką był koncert z pieśniami ze Śpiewników domowych w transkrypcji na głos z gitarą, gdzie akompaniament fortepianowy przysposobił na swój szarpany instrument znakomity gitarzysta Piotr Zaleski. Zaskoczeniem było to, iż śpiewał Piotr Łykowski, do którego przypasowano określenie „kontratenor”. Tymczasem artysta i doskonały pedagog większość pieśni wykonał barytonem. Oczywiście śpiewał po polsku z perfekcyjną dykcją i aktorską interpretacją. Interesująco wypadła zabawna, nurzająca się w żartobliwych skojarzeniach pieśń Chochlik do słów Antoniego Odyńca. Warto przypomnieć, że prof. Piotr Łykowski ma na swym koncie ponad 1000 występów w niemal całej Europie. 

 

                                                             Joanna Tumiłowicz