Przegląd nowości

Wszystko o Donizettim (21)

Szczegóły

Opublikowano: niedziela, 10, maj 2020 07:00

Autorem libretta, był niezastąpiony w tym czasie Salvatore Cammarano, który według Piotra Kamińskiego oparł je na sztuce Belisario Eduarda von Schenka wystawionej w 1820 roku w Monachium. Wiarosław Sandelewski, w swojej monografii Donizetti twierdzi, ze pierwowzór literacki jest nieznany. Mimo tych rozbieżności powiedzmy to sobie od razu nie jest to najlepsze z librett tego autora. Raczej należy umieścić je w grupie tych mniej udanych. Zresztą sam Donizetti również nie był w pełni z niego zadowolony. Świadczą o tym liczne poprawki jakich w nim dokonał, ale i ta interwencja nie podniosła zbytnio wartości libretta powszechnie uznanego za najsłabszą stronę tego dzieła. Zresztą sam kompozytor zdawał sobie sprawę  ze słabości swej opery. W liście z 19 kwietnia 1836 roku do paryskiego wydawcy napisał: Belizariusz jest mniej wyszukany, osobiście zdaję sobie sprawę, że wywarł on wrażenie w teatrze, i że publiczności nie da się na dłuższą metę oszukać, pomimo to jednak sam stawiam go poniżej Łucji”. Historia pokazała, że się zbytnio nie mylił, Łucja z Lammermoor nadal jest ozdobą afiszy największych teatrów operowych na świecie, podczas gdy o Belizariuszu mało kto wie, i jeszcze mniej o nim pamięta, a niewielu go widziało. Wszystko to nie zmienia faktu, że ta opera cieszyła się w swoim czasie sporym powodzeniem i zainteresowaniem. W roku prapremiery, już w sierpniu, dzieło trafiło na scenę La Scali w Mediolanie, gdzie utrzymało się przez 32 wieczory. Wróciło w 1840 roku na kolejne 17 wieczorów. W roku prapremiery w Wenecji wystawiono Belizariusza w Londynie – premiera 1 kwietnia 1837 roku. Nowy Jork miał okazję poznać to dzieło 14 lutego 1844 roku, wcześniej wystawiono Belizariusza w Filadelfii – premiera 29 lipca 1843 roku. Polska premiera tej opery miała miejsce w Teatrze Wielkim w Warszawie w 1843 roku. Mimo niewątpliwych sukcesów jakie opera odnosiła wszędzie tam, gdzie zdecydowano się ją wystawić po 1899 roku zniknęła z afisza. A jednak Belizariuszowi nie towarzyszył jedynie zachwyt i powodzenie, odezwały się również głosy kwestionujące jego wartość. Jeden z nich należał do Lii Bossi, która w 1956 roku napisała: „Opera to nie tylko muzyka, ale i dramat. A jako dramat Belizariusz jest dziełem chybionym. (…) Główne grzechy opery to: powierzchowność w odmalowaniu postaci wielkodusznego i nieszczęśliwego wodza Belizariusza, pośpiech, również muzyczny, widoczny w rysunku postaci cesarza bizantyńskiego oraz zamieszania w całej akcji. Piękne i – niekiedy -  trafne melodie Donizettiego, które swego czasu upajały publiczność, nie są w stanie ocalić tej opery od zapomnienia w jakie popadła”. Polska premiera Belizariusza odbyła się 15 sierpnia 1843 roku, dyrygował Jan Quattrini, reżyserował Jan Jasiński. Przedstawienie wznowiono w czerwcu 1850 roku, więcej tej opery na polskich scenach nie wystawiono. Myślę, że nadszedł czas by nieco szerzej przyjrzeć się postaciom tej opery. Tytułowy bohater Belizariusz,  wódz, największy geniusz wojskowy bizantyjskiego imperium wraca po zwycięskiej wojnie przeciwko Gotom. Jednak zamiast oczekiwanej nagrody spotyka go więzienie, oślepienie i wygnanie. Sprawczynią tych nieszczęść jest Antonina jego żona, przekonana, że Belizariusz przed laty rozkazał zabić ich syna. Teraz z zemsty doniosła cesarzowi Justynianowi, że mąż stoi na czele spisku przeciw jego władzy.

• « poprz.
• nast. »