Przegląd nowości

Polskość jako choroba

• 

Szczegóły

Opublikowano: środa, 05, kwiecień 2017 11:42

Temat najnowszej wystawy w Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski pojawiał się już nierzadko w rozmaitych odmianach w pracach wielu artystów.

Tutaj został zebrany w jednym miejscu i odpowiednio wyeksponowany, aby pokazać, że właściwie nic innego nas nie interesuje. Polaków inspiruje polskość, a jeśli szukają natchnienia w innych rejonach prawdziwymi Polakami nie są.

Stanisław Szukalski zmarły w 1987 roku, choć zdecydowanie wyłamuje się z ram czasowych, bo podtytuł wystawy Późna polskość brzmi: Formy narodowej tożsamości po 1989 roku, tworzył w mniemaniu, że nasza kultura i język są pierwotne wobec wszystkich innych.

Cały świat mógłby się od nas uczyć, a tymczasem jak się okazuje nawet w Europie nikt nas nie rozumie. Artyści „po Szukalskim” objęli kierunkami poszukiwań dosyć egzotyczne dla innych rejony. Można je wyliczyć na palcach jednej ręki: Jan Paweł II, Powstanie Warszawskie, katastrofa smoleńska, mit Solidarności i spór o pamięć Holokaustu z mniejszością żydowską.

Większość prac dotyczy tych kwestii, bo one mają moc pobudzania narodowej debaty. To, co kiedyś stanowiło receptę na polskość, czyli np. stosunek do Niemców, dziś jest tylko ironicznym wspomnieniem, jak dwa miecze grunwaldzkie służące do grilowania kiełbasy.

Dzisiaj Wilhelm Sasnal rysuje obok granic Polski naszego najbliższego sąsiada – Izrael. Dziś naszą wyobraźnię kształtują potworki (albo krasnale) z twarzą Jana Pawła II, które ustawia artysta o pseudonimie Peter Fuss (Santo subito). Pasjonujemy się wzorami na etnicznego „prawdziwego” Polaka, który powstaje dzięki drukarce 3D (Janek Simon – Polyethnic).

Jesteśmy też we władaniu dogmatów religijnych i tworzymy Sukienki polskich grzechów jak Łukasz Surowiec, albo świecką kopię  Mszy, jak Artur Żmijewski. Właściwie żadna z prezentowanych prac nie wymagała zaangażowania sprawnego warsztatu malarskiego, graficznego czy rzeźbiarskiego (poza głową Bolesława Krzywoustego Stanisława Szukalskiego), w większości prace na wystawie są to szkice, modele, instalacje z redy made.

Tutaj liczy się sam pomysł, koncepcja, ujęcie zagadnienia, a nie estetyczna wartość. Co innego wybrane urywki z polskich „patriotycznych” filmów  i widowisk teatralnych, które na potrzeby wystawy wybrali Jakub Majmurek i  Tomasz Plata. Kuratorami całości są  Ewa Gorządek i Stach  Szabłowski.

                                                                         Joanna Tumiłowicz