Przegląd nowości

„Wesele Figara” w Angers Nantes Opéra

Opublikowano: piątek, 10, marzec 2017 15:57

Znany reżyserski duet w osobach Patrice’a Cauriera i Moshe Leisera już od wielu lat współpracuje z Angers Nantes Opéra (zachodnia Francja), gdzie miał do tej pory okazję zaprezentować realizację oper takich kompozytorów jak Szostakowicz, Ravel, Bartók, Puccini, Janaczek, Weill, Verdi czy Rota.

Wesele Figara,Nantes 1

Obaj inscenizatorzy mają jednak szczególne upodobanie do dzieł Mozarta, toteż nic dziwnego, że we wspomnianym teatrze zaproponowali już Czarodziejski flet, a w ubiegłym roku – Don Giovanniego. Tym razem pochylili się nad partyturą Wesela Figara i przygotowali zaskakującą i oryginalną, ale jakże mądrą i przemyślaną w najdrobniejszych szczegółach wizję tego arcydzieła. Umieścili je w kontekście „trylogii o Figarze” Pierre’a Beaumarchais, nawiązując zwłaszcza do jej trzeciej części, czyli określonej jako drama sztuki „Występna matka czyli Domowe troski familii Almawiwa” z 1792 roku.


Francuski dramaturg przedstawia w niej postaci z „Wesela Figara”, ale już po upływie wielu lat, toteż wykorzystanie tej odmiennej perspektywy w odniesieniu do opery Mozarta diametralnie zmienia jej ogólny klimat, wymowę i głębszy sens. Oto bowiem w podtekście funkcjonuje na przykład cały czas wątek podważający wierność Hrabiny, która – jak wiemy z trzeciego ogniwa trylogii Beaumarchais – ulega namiętnym zalotom Cherubina i w wyniku tej przelotnej przygody miłosnej wydaje na świat syna.

Wesele Figara,Nantes 2

Koniec zatem z atmosferą niewinnej beztroski, z komediowym tonem, z lekkością rozrywkowej narracji. Zamiast tego w realizacji Cauriera i Leisera panuje poważny i niekiedy nawet przytłaczający klimat, życiowe perypetie bohaterów nabierają wręcz dramatycznego wymiaru, a sugestia, że Hrabina dopuściła się wobec Hrabiego zdrady małżeńskiej nadaje całemu drugiemu aktowi kompletnie inny niż zazwyczaj wydźwięk. Tym samym już samo określenie „szalony dzień” nabiera tutaj dużo bardziej prawdziwego i wiarygodnego znaczenia.

Wesele Figara,Nantes 3

Nawet zbudowana z białych ścian scenografia (Christian Fenouillat), przedstawiająca wnętrze zamku Hrabiego, przyczynia się do nadania opowiadanej historii zdecydowanie pesymistycznej wymowy. Duże wrażenie wywierają pojawiające się w różnych miejscach zielone gałęzie, mogące symbolizować niepohamowane żądze protagonistów, ale także popadanie w ruinę stopniowo opanowywanego przez roślinność świata. Przy czym intensywność, z jaką owe gałęzie wypełniają przestrzeń, zwiększa się wraz z pogarszaniem się relacji pomiędzy poszczególnymi bohaterami.


Ostatni akt nie rozgrywa się już tutaj w zamkowym ogrodzie, jak precyzuje libretto, lecz wewnątrz siedziby Hrabiego, która ostatecznie zostanie w dużej mierze zdominowana przez zarośla. Ta przygnębiająca perspektywa nadchodzącego upadku wpływa na ponury i złowróżbny nastrój wizji rzeczonej opery.

Wesele Figara,Nantes 4

Doskonale z nią współgra precyzyjnie i frapująco ustawiona przez dwójkę inscenizatorów gra aktorska, podtrzymująca przez cały czas wyczuwalne napięcie i to niejednokrotnie wbrew lekkiemu charakterowi wielu arii. Reżyserski tandem fascynująco wykorzystuje maksymalnie przeciągane w czasie momenty ciszy, dodatkowo podkreślające dwuznaczność różnych sytuacji i zachodzących pomiędzy protagonistami związków.

Wesele Figara,Nantes 5

W tej zaskakującej i przykuwającej uwagę od początku do końca przedstawienia konwencji bezbłędnie się odnajduje prezentująca wysoki poziom obsada solistów. Holenderski baryton-bas (to ważne!) Peter Kálmán tak bardzo odbiega od stereotypu postaci Figara, że niektórzy widzowie mogą się początkowo poczuć nieco zagubieni. Soczyście nasycony i jakby czasem trochę uwięziony głos w połączeniu z dość ciężką sylwetką wydaje się być w pierwszym momencie wynikiem castingowej pomyłki. Bardzo szybko jednak pełne zaangażowanie Kálmána, jego aktorski talent i nieprzeciętna umiejętność wokalnego teatralizowania rozwiewa wszelkie wątpliwości i wzbudza najwyższe uznanie. Wystarczy chociażby posłuchać wykonanej przezeń jakby przez zaciśnięte zęby i niemal zionącej nienawiścią do Hrabiego arii „Se vuol ballare” czy zobaczyć jak wyładowuje swą złość na Cherubinie, którego ciągnie za włosy i brutalnie wywraca na ziemię. Jego partnerką w roli Zuzanny jest doskonale znana na scenach europejskich kanadyjska sopranistka Hélène Guilmette.


Posługuje się ona bogatą paletą barw wokalnych oraz idealnie wciela w postać służącej, najpierw jakby prowadzącej niewinną grę z Hrabią, a następnie pałającej do niego coraz bardziej zdecydowanie manifestowaną niechęcią i szukającą sposobu na jego ukaranie. Owym Hrabią jest austriacki baryton Andrè Schuen, wprost porażający niebywałą osobowością sceniczną i świetnie brzmiącym głosem.

Wesele Figara,Nantes 6

Nakreślony w dwuznaczny sposób charakter Hrabiny znajduje przekonujące odzwierciedlenie w grze aktorskiej i śpiewie amerykańskiej sopranistki Nicole Cabell. Jest ona wzruszająca w obnażaniu rozdarcia bohaterki pomiędzy małżeńską wiernością i namiętnością do młodziutkiego Cherubina, którego młodzieńcze rozterki i nieopanowane rozbudzenie zmysłów pokazuje dysponująca pewnie prowadzonym mezzosopranem Holenderka Rosanne van Sandwijk.

Wesele Figara,Nantes 7

Ponadto publiczność nagradza gorącymi oklaskami kreacje Jeannette Fischer (Marcelina), Dimy Bawab (Barbarina), Fulio Bettiniego (Bartolo), a także Gilles’a Ragona (Basilio), Erika Vignau (Don Curzio) i Bernarda Deletrégo (Antonio). Stojący na czele Orchestre National des Pays de la Loire brytyjski szef Mark Shanahan unika nadmiernego eksponowania pięknych i zmysłowych fraz czy nadawania całemu wykonaniu nadmiernej lekkości – do czego przecież jesteśmy na ogół przyzwyczajeni – co utrzymuje jego interpretację w dość ciemnych i mrocznych odcieniach, perfekcyjnie pasujących do obranej przez reżyserów koncepcji. Mamy tu zatem do czynienia z jedną z ciekawszych realizacji, jaką działająca pod dyrekcją Jean-Paul Davois Angers Nantes Opéra przygotowała w tym sezonie dla swojej wiernej publiczności.

                                                                            Leszek Bernat