Przegląd nowości
Anna wspaniała czy Anna królowa, czyli rzecz o Annie Netrebko
- Szczegóły
- Opublikowano: niedziela, 03, styczeń 2016 17:09
Jest w tej chwili jedną z najjaśniejszych operowych gwiazd! Jej występy od kilkunastu lat są określane mianem najważniejszych wydarzeń w świecie muzyki operowej. Nazwisko Anny Netrebko spotkać można na czołowych miejscach wszelkich operowych plebiscytów i rankingów.
Natura obdarowała ją nie tylko wybitną muzykalnością i pięknym dźwięcznym sopranem o srebrzystej barwie, ale również aktorskim talentem i scenicznym temperamentem oraz urodą gwiazdy filmowej. W latach 2003 i 2004 uznawano ją za najlepszą śpiewaczkę w dorocznym plebiscycie austriackiego wydawnictwa Festspiele, które ogłasza swoją listę na podstawie opinii krytyków operowych, menedżerów, muzyków i widzów z całej Europy. Potrzebowała zaledwie kilku lat by zdobyć uznanie widzów najbardziej prestiżowych teatrów operowych na całym świecie, od nowojorskiej MET i Opery Wiedeńskiej i Paryskiej poczynając.
Placido Domingo, który należy do grona jej bliskich i wiernych przyjaciół porównuje ją z Marią Callas, a Walery Giergiev, pod batutą którego wstępowała najczęściej w Teatrze Maryjskim, również wielki jej orędownik i przyjaciel, mówi o niej „Anna wspaniała”.
Do grona jej wiernych przyjaciół i częstych scenicznych partnerów należy dwóch znakomitych polskich śpiewaków: tenor Piotr Beczała i baryton Mariusz Kwiecień. Oklaskiwano ich wszystkich na scenie nowojorskiej MET w Eugeniuszu Oniegine Czajkowskiego (2013) i Łucji z Lammermoor Donizettiego (2009).
Z Piotrem Beczałą śpiewała też w MET w Rigoletcie Verdiego i Jolancie Czajkowskiego, a na festiwalu w Salzburgu w Cyganerii Pucciniego. Ale nie tylko bo świat oglądał ich razem jako Romeo i Julię, Mimi i Rudolfa oraz Manon Lescaut i kawalera des Grieux, co sprawiło, że okrzyknięto ich „operową parą marzeń”. Z kolei z Mariuszem Kwietniem spotyka się w MET w Don Pasquale (od 2006, to był ich pierwszy wspólny występ) oraz Napoju miłosnym (2012) Donizettiego. Ogromna popularność i uznanie jakim cieszy się Anna Netrebko sprawiają, że kalendarz jej występów jest już w tej chwili szczelnie wypełniony terminami występów do 2020 roku.
Netrebko urodziła się w Krasnodarze, studiowała w Petersburgu, gdzie w Teatrze Maryjskim przez pewien czas była sprzątaczką i czasami śpiewała w chórze. W 1993 zdobyła główną nagrodę na konkursie wokalnym im. Michaiła Glinki w Moskwie, a w 1994 debiutowała na scenie Teatru Maryjskiego w Petersburgu rolą Zuzanny w Weselu Figara Mozarta.
W 1995 ukończyła Konserwatorium w Petersburgu. Rok później otrzymała główną nagrodę w konkursie im. Rimskiego-Korsakowa w Petersburgu. Początki kariery w Teatrze Maryjskim to wspomniana już Zuzanna w Weselu Figara, Królowa Nocy i Pamina w Czarodziejskim flecie Mozarta, Rozyna w Cyruliku sewilskim Rossiniego, Amina w Lunatyczce Belliniego oraz Micaëla w Carmen Bizeta. Wszystkie wymienione partie śpiewała nie tylko na macierzystej scenie, ale również na występach gościnnych Teatru Maryjskiego w Niemczech, Finlandii i Izraelu.
Wiele uznania przyniosły jej kreacje Ludmiły w Rusłanie i Ludmile Glinki oraz Nataszy w Wojnie i Pokoju Prokofiewa. Pierwszą z wymienionych ról nagrała w 1996 roku na płyty (Philips). Drugą prezentowała na scenie MET podczas gościnnych występów Teatru Maryjskiego w Nowym Jorku w 2002 roku. Dwa lata wcześniej w tej samej partii podziwiano ją na scenie Covent Garden w Londynie, również podczas gościnnych występów Teatru Maryjskiego.
Jednak gwiazdą światowego formatu stała się w 2002 roku po sensacyjnym występie w głośnej inscenizacji Don Giovanniego w Salzburgu w reżyserii Martina Kušeja. – Rewelacją okazała się Anna Netrebko w roli Donny Anny. Ciepły o pięknej srebrzystej barwie głos pozwolił artystce na stworzenie subtelnego obrazu swojej bohaterki. Znakomita technika i dyscyplina wokalna oraz umiejętność fantastycznego prowadzenia frazy stawiają ją w rzędzie wyjątkowych zjawisk na operowej scenie. – napisałem w swojej recenzji z przedstawienia Don Giovanniego w Salzburgu w 2003 roku („Muzyka21” nr 10 z 2003).
Jednak debiutowała na tym festiwalu cztery lata wcześniej, jako jedna z Dziewcząt Kwiatów w Parsifalu Wagnera w lipcu 1998 roku. Oklaskiwano ją też w Salzburgu między innymi jako Violettę w Traviacie w głośnym przedstawieniu Willego Deckera (2005), Giuliettę w I Capuleti e i Montecchi Belliniego (2004), Zuzannę w Weselu Figara Mozarta (2006). Była też tytułową bohaterką w Joannie d’Arc Verdiego oraz Julią w Romeo i Julii Gounoda (2010), partię Romea śpiewał wówczas Piotr Beczała, z którym śpiewała też tutaj w Cyganerii.
Ostatnie sukcesy wiązane są z rolą Leonory w Trubadurze Verdiego (2014 i 2015). Drugim festiwalem na jakim często występuje to ten w Baden Baden, gdzie między innymi wystąpiła, z Piotrem Beczałą w Jolancie Czajkowskiego. Od salzburskiego sukcesu Donny Anny w 2002 roku widać znaczne przyspieszenie w rozwoju jej międzynarodowej kariery.
Dyrektorzy najpoważniejszych teatrów operowych stają w rzędzie z kontraktami w ręce. Na pierwszy rzut wybiera nowojorską MET, gdzie debiutuje 24 lutego jako Natasza w Wojnie i pokoju Prokofiewa, stając się od pierwszego występu ulubienicą publiczności tego teatru, gdzie do tej pory oklaskiwano ją w ponad 160 przedstawieniach i koncertach, i gdzie odnosiła sukcesy jako Zerlina w Don Giovannim, Leonora w Trubadurze Verdiego, Lady Makbet w Makbecie tego samego kompozytora.
Wielkie uznanie przyniosły jej również pamiętne kreacje Elwiry w Purytanach Belliniego, Łucji w Łucji z Lammermoor Donizettiego oraz Tatiany w Eugeniuszu Onieginie. Wykazywała się też niemałym poczuciem humoru kreując partie Noriny w Don Pasquale i Adiny w Napoju miłosnym Donizettiego. Oczywiście w międzyczasie pojawiła się w Wiedniu, gdzie debiutowała 2 kwietnia 2003 roku partią Violetty w Traviacie, później podziwiano ją na scenie Opery Wiedeńskiej między innymi jako Manon, Annę Bolenę, Łucję i Tatianę.
Występowała też, i występuje, na scenach Berlina, Monachium, Paryża, Londynu. Madrytu, Tokio i Moskwy. To swoisty fenomen, jedyna w swoim rodzaju artystka, która głosem, prezencją, charyzmą i wyobraźnią muzyczną potrafi przenieść słuchaczy w inny wymiar. Jej album z ariami Verdiego, wybranymi przez nią samą, jest kolejną sensacją w dyskografii artystki”– komentuje Mark Wilkinson, szef Deutsche Grammophon, z którą artystka ma podpisany wieloletni kontrakt.
Panuje powszechna opinia, że kreując swoje bohaterki wie na co może sobie pozwolić w rysowaniu ich scenicznego obrazu. Gwiazdą świetnej obsady jest bez wątpienia Anna Netrebko budująca swoją kreację świetnym aktorstwem i równie pięknym głosem. Jej Violetta zachwyca nie tylko wspaniale brzmiącym, bogatym w alikwoty, głosem i kapitalną techniką, ale również naturalną swobodą jego prowadzenia. Ona nie epatuje widza żadnymi tanimi sztuczkami ona daje prawdziwy, a zarazem subtelny, obraz kobiety, która bezgranicznie kocha i gotowa jest w imię tej miłości na każde poświęcenie. – napisałem po pamiętnej salzburskiej Traviacie w 2005 roku.
W maju 1998 roku wraz z zespołem Walerego Giergieva Anna Netrebko wzięła udział w przedstawieniach Zaręczyn w klasztorze S. Prokofiewa na scenie Metropolitan Opery w Nowym Jorku i to był jej amerykański debiut. W 1999 roku wystąpiła na scenie Opery w Waszyngtonie jako Gilda w Rigoletcie Verdiego, rok później pojawiła się w San Francisco, które szybko stało się jej drugim domem, śpiewała wówczas rolę Zerliny w Don Giovannim i Musetty w Cyganerii G. Pucciniego.
Na partię Mimi, która okaże się kolejnym jej wielkim sukcesem na wielu światowych scenach, przyjdzie jej jeszcze trochę poczekać. W międzyczasie pojawiła się na scenie marzeń każdego śpiewaka operowego, czyli mediolańskiej La Scali, gdzie debiutowała 29 sierpnia 2000 roku jako Natasza w Wojnie i pokoju Prokofiewa prezentowanej w ramach gościnnych występów Teatru Maryjskiego w Mediolanie. W sezonie 2011/2012 pokazała się w La Scali jako Donna Anna w Don Giovannim, a rok później od 19 października 2012 śpiewała partię Mimi w Cyganerii, mając za partnera Piotra Beczałę. W tym samym sezonie oklaskiwano ją jeszcze jako tytułową Manon w operze Masseneta.
Występy na tych renomowanych scenach dały jej okazję do współpracy z całą światową czołówka dyrygentów, od Jamesa Levine, Valerego Giergieva, Nicolausa Harnoncourta, Riccardo Chailly czy Daniela Barenboima, poczynając. Jednocześnie stały się te występy okazją do współpracy z wieloma uznanymi reżyserami by wymienić choćby Martina Kušeja, Christine Mielitz, Roberta Carsena, Gianfranco Del Monaco, Davida McVicar czy Fionę Shaw.
Jak się przegląda listę śpiewanych przez artystkę partii widać jak spokojnie i rozważnie podchodzi do kolejnych wyzwań. Najpierw przez kilka pierwszych lat dominowały w jej repertuarze lekkie, ale wymagające doskonałego warsztatu, partie w dziełach Mozarta, Rossiniego, Belliniego i Gounoda. Dopiero po kilku latach wprowadziła do niego partie typu liryco-spinto, dowodem tego były wysoko ocenione kreacje Violetty, Łucji, Tatiany, Manon, Mimi, Nataszy, Jolanty. Dopiero po kilku latach śpiewania tego typu partii przeszła do tych wymagających nadania głosowi pełni dramatycznego brzmienia i rozległego wolumenu. Jedną z pierwszych tego typu była wyjątkowo trudna rola Lady Makbet w Makbecie Verdiego. Po niej przyszła pora na Leonorę w Trubadurze tego samego kompozytora.
Kolejnym wyzwaniem będzie partia Elzy w Lohengrinie Wagnera, którą zaśpiewa pierwszy raz w Semperoper w Dreźnie w maju 2016 roku pod dyrekcją Christiana Thielemanna;. Partnerować jej będzie w roli Lohengrina Piotr Beczała. Zanim jednak do tego dojdzie publiczność paryskiej Opera Bastille będzie mogła poznać jej kreację Leonory w Trubadurze, którego seria przedstawień rozpoczyna się 28 stycznia 2016.
Równolegle z karierą sceniczną rozpoczęła Anna Netrebko karierę fonograficzną związaną z Deutsche Grammophon. Jej pierwsza płyta z ariami z oper Belliniego, Gounoda, Glinki, Pucciniego i Verdiego zyskała uznanie wytrawnych melomanów i znakomite recenzje w fachowej prasie.
Jednak pierwszym jej nagraniem była wspomniana wyżej rejestracja Rusłana i Ludmiły w petersburskim Teatrze Maryjskim. Dzisiaj pełny dorobek fonograficzny artystki zamyka się liczbą kilkunastu płyt, wśród nich jest nagranie na DVD Traviaty z Salzburga, Łucji z Lammermoor i Don Pasquale z MET, oraz rejestracja Don Giovanniego z La Scali.
Ponadto mamy do wyboru recital arii Verdiego i srebrny krążek Sempre libera zawierający arie z oper Verdiego, Belliniego, Donizettiego i Pucciniego. I na zakończenie pogrzebmy co nieco w prywatnym życiorysie artystki słynącej nie tylko z pięknego głosu i wyrazistych kreacji scenicznych.
Niemal równie sławny jest jej wybujały temperament i poczucie humoru oraz skłonność do wytwornych toalet i butów. Przez kilka lat tworzyła związek (wolny) z urugwajskim bas-barytonem Erwinem Schrottem. Owocem tego związku jest urodzony we wrześniu 2008 roku syn Tiago Arua, który jak twierdzi artystka jest jej największym sukcesem i skarbem. W listopadzie 2013 roku para ogłosiła swoją separację. Syn zamieszkał z Netrebko. 10 lipca 2014 roku na oficjalnym profilu Anny Netrebko na Facebooku ogłoszono zaręczyny śpiewaczki i Yusifa Eyvazova, 37. letniego tenora z Azerbejdżanu. Para poznała się w marcu 2014 roku. Ślub odbył się 22 grudnia 2015 roku w Wiedniu. Przyjęcie ślubne miało miejsce w Pałacu Lichtenstein, gdzie zasiadło do stołu 180 osób.
Adam Czopek