Przegląd nowości

„Chowańszczyzna” Musorgskiego w Opéra national de Paris

Szczegóły

Opublikowano: poniedziałek, 11, luty 2013 11:06

Pomysł napisania Chowańszczyzny podsunął Musorgskiemu Wladimir Stasow, krytyk sztuk plastycznych i muzyki, publicysta i historyk sztuki. Po Borysie Godunowie dzieło to miało być drugą częścią planowanej przez rosyjskiego kompozytora trylogii oper historycznych, tyle tylko, że trzecie ogniwo (mające traktować o buncie Pugaczowa) wstępnie planowanej całości w ogóle nie powstało.

Temat tego pięcioaktowego dramatu muzycznego odnosi się do okresu rządów Piotra Wielkiego (rok 1682 i lata następne), w którym doszło do brutalnych starć pomiędzy wspieranymi przez sekty starowierców zbuntowanymi strzelcami – na ich czele stanął książę Chowański – a reprezentowanymi przez samego cara zwolennikami nowych porządków. Ostatecznie zwyciężyli ci ostatni, a przywiązana do starych i odwiecznych tradycji Rosja musiała porzucić odrzucające wszelkie reformy przywiązanie do przeszłości na rzecz otwarcia się na nowy styl rządzenia i myślenia.

W przeciwieństwie do Borysa Godunowa nie ma w tej operze głównej postaci, a jej prawdziwym bohaterem jest zbiorowość ukazywana za pośrednictwem zróżnicowanych grup społecznych: strzelców, starowierców, moskiewskiego tłumu itd. Celem twórców było zatem ukazanie kluczowego momentu z historii Rosji i podporządkowanie jednostkowych losów epickiej opowieści. Nie da się jednak ukryć, że zawiła i w wielu momentach niejasna treść czyni rzeczone dzieło trudno zrozumiałym dla niewtajemniczonego w szczegóły historycznych zawirowań widza, a jeżeli pomimo tych słabości Chowańszczyzna coraz skuteczniej podbija sceny teatrów lirycznych całego świata, to dzieje się tak wyłącznie dzięki jej bogatej i wartościowej warstwie muzycznej. Chociaż i w tym zakresie sprawy nie wyglądają zbyt prosto. Aby nie wchodzić w szczegóły, wystarczy tylko przypomnieć, iż Musorgski komponował swą operę etapami przez siedem lat: od 1873 do 1880 roku. W momencie śmierci kompozytora była prawie gotowa partytura w wersji fortepian-partie wokalne, z wyjątkiem zakończenia aktu II i sceny finałowej aktu IV.

• « poprz.
• nast. »