Przegląd nowości
11 Wielkanocny Festiwal Ludwiga van Beethovena (25.03 - 06.04.2007)
- Szczegóły
- Opublikowano: piątek, 09, marzec 2007 01:00
Już za parę dni rozpocznie się XI Wielkanocny Festiwal Ludwiga van Beethovena, który po raz pierwszy zagościł w kalendarzu melomanów w 1997 roku - upamiętniającym 170. rocznicę śmierci twórcy Fidelia i IX Symfonii - stał się stałym i ważnym elementem życia kulturalnego Europy. Jego rangę doceniło Europejskie Stowarzyszenie Festiwali z siedzibą w Gent (Belgia), przyjmując do grona swych członków w październiku 2001 roku.
Program każdej edycji Festiwalu, odbywającego się od 2004 roku w Warszawie (przez pierwsze 7 lat - w Krakowie) jest inny, w sposób ciekawy i różnorodny pokazując zdobycze muzyki europejskiej. Każda edycja ujmuje dzieła Beethovena z różnych muzycznych perspektyw i pozwala dostrzec, skąd czerpał inspiracje Beethoven, jaki wpływ wywarła jego muzyka na twórców innych epok i jakie miejsce zajmuje Beethoven w świecie sztuki współczesnej oraz we współczesnym świecie.
Festiwalowi od pierwszej edycji towarzyszy wystawa autografów oraz druków muzycznych wielkich kompozytorów, m.in.: Bacha, Beethovena, Brahmsa, Chopina, Haydna, Mozarta, Schumanna i Szymanowskiego. Te bezcenne autografy pochodzą z kolekcji Biblioteki Jagiellońskiej w Krakowie i z Biblioteki Pruskiej w Berlinie, której zbiory przechowywane są w Bibliotece Jagiellońskiej.
Co roku w ramach festiwalu odbywa się też Międzynarodowe Sympozjum Muzykologiczne, stanowiące muzyczno-naukowo-humanistyczną refleksję o muzyce Beethovena i jej wpływie na twórczość innych kompozytorów. Owocem sympozjum są książki, dokumentujące referaty sesji (pierwsza książka zawiera referaty z lat 1997, 1998, 1999, druga - z lat 2000, 2001, 2002), opublikowane w dwóch wersjach językowych: polskiej i obcojęzycznej.
Każdej edycji Festiwalu przyświeca temat przewodni i wokół niego skupiają się wszystkie elementy wydarzenia. Dziewięć dotychczasowych edycji było poświęconych następującym tematom:
Każdej edycji Festiwalu przyświeca temat przewodni i wokół niego skupiają się wszystkie elementy wydarzenia. Dziewięć dotychczasowych edycji było poświęconych następującym tematom:
1997 - Beethoven i poprzednicy
1998 - Beethoven: struktura i ekspresja
1999 - Beethoven i romantycy
2000 - Od Beethovena do Mahlera. W kręgu wielkiej symfoniki
2001 - Beethoven i muzyka XX wieku, "wieku apokalipsy i nadziei"
2002 - Beethoven - Schubert - Chopin: w poszukiwaniu ekspresji własnej egzystencji
2003 - Beethoven i muzyka baroku
2004 - Beethoven i muzyka Europy narodów
2005 - Beethoven między muzyką Północy i Południa
2006 - Beethoven: Dziedzictwo i rezonans
Dyrektor Generalny Festiwalu, Elżbieta Penderecka, pozostaje konsekwentna w starannym doborze programu koncertów tak, aby prezentowane były w najlepszych interpretacjach i na najwyższym światowym poziomie. Wśród wybitnych artystów, którzy wystąpili na Festiwalu, wymienić można m.in. pianistów Garricka Ohlssona, Stephena Kovacevicha, Christopha Eschenbacha, Alexeia Lubimova, Piotra Anderszewskiego, Barry Douglasa i Rudolfa Buchbindera, wiolonczelistów: Borisa Pergamenchikowa, Arto Norasa i Davida Geringasa, skrzypków: Anne-Sophie Mutter, Gidona Kremera i Chee-Yun, śpiewaków: Gabrielę Benačkovą, Christiane Libor, Jadwigę Rappé, Bożenę Harasimowicz-Haas, Izabellę Kłosińską,
Simona Estesa, Andreasa Schmidta, Liobę Braun, Vinsona Cole'a, Jamesa Johnsona i Wendy Nielsen, dyrygentów: Helmutha Rillinga, Christopha von Dohnányi, Martina Haselböcka, Sauliusa Sondeckisa, Johannesa Goritzkiego, Antoniego Wita, Jana Krenza, Jacka Kaspszyka, Gabriela Chmurę, Lawrence'a Fostera, Helmutha Rillinga i Jamesa Conlona; zespoły takie jak, Norddeutscher Rundfunk Orchester, Gächinger Kantorei and BachAkademie Stuttgart, I Sonatori de la Gioiosa Marca, Kremerata Baltica, Wiener Akademie, Saint Petersburg Hermitage Symphony Orchestra, Deutsche Kammerakademie Neuss, Boston Baroque, Bach Akademie Stuttgart, English Chamber Orchestra, Narodowa Orkiestra Symfoniczna Polskiego Radia w Katowicach, Sinfonia Varsovia, Sinfonietta Cracovia, Shanghai Quartet czy Orkiestrę i Chór Filharmonii Narodowej w Warszawie.
1998 - Beethoven: struktura i ekspresja
1999 - Beethoven i romantycy
2000 - Od Beethovena do Mahlera. W kręgu wielkiej symfoniki
2001 - Beethoven i muzyka XX wieku, "wieku apokalipsy i nadziei"
2002 - Beethoven - Schubert - Chopin: w poszukiwaniu ekspresji własnej egzystencji
2003 - Beethoven i muzyka baroku
2004 - Beethoven i muzyka Europy narodów
2005 - Beethoven między muzyką Północy i Południa
2006 - Beethoven: Dziedzictwo i rezonans
Dyrektor Generalny Festiwalu, Elżbieta Penderecka, pozostaje konsekwentna w starannym doborze programu koncertów tak, aby prezentowane były w najlepszych interpretacjach i na najwyższym światowym poziomie. Wśród wybitnych artystów, którzy wystąpili na Festiwalu, wymienić można m.in. pianistów Garricka Ohlssona, Stephena Kovacevicha, Christopha Eschenbacha, Alexeia Lubimova, Piotra Anderszewskiego, Barry Douglasa i Rudolfa Buchbindera, wiolonczelistów: Borisa Pergamenchikowa, Arto Norasa i Davida Geringasa, skrzypków: Anne-Sophie Mutter, Gidona Kremera i Chee-Yun, śpiewaków: Gabrielę Benačkovą, Christiane Libor, Jadwigę Rappé, Bożenę Harasimowicz-Haas, Izabellę Kłosińską,
Simona Estesa, Andreasa Schmidta, Liobę Braun, Vinsona Cole'a, Jamesa Johnsona i Wendy Nielsen, dyrygentów: Helmutha Rillinga, Christopha von Dohnányi, Martina Haselböcka, Sauliusa Sondeckisa, Johannesa Goritzkiego, Antoniego Wita, Jana Krenza, Jacka Kaspszyka, Gabriela Chmurę, Lawrence'a Fostera, Helmutha Rillinga i Jamesa Conlona; zespoły takie jak, Norddeutscher Rundfunk Orchester, Gächinger Kantorei and BachAkademie Stuttgart, I Sonatori de la Gioiosa Marca, Kremerata Baltica, Wiener Akademie, Saint Petersburg Hermitage Symphony Orchestra, Deutsche Kammerakademie Neuss, Boston Baroque, Bach Akademie Stuttgart, English Chamber Orchestra, Narodowa Orkiestra Symfoniczna Polskiego Radia w Katowicach, Sinfonia Varsovia, Sinfonietta Cracovia, Shanghai Quartet czy Orkiestrę i Chór Filharmonii Narodowej w Warszawie.
Swoistą wizytówką festiwalu są wyrafinowane projekty plakatów i okładek programów koncertów. Do tej pory autorami grafik byli: Modulus Studio, Ryszard Horowitz, Rafał Olbiński, Stasys Eidregevičius, Wojciech Siudmak, Grzegorz Stec, Witold Siemaszkiewicz, Andy Warhol, Andrzej Pągowski, Marianna Sztyma i Wilhelm Sasnal.
Znakiem rozpoznawczym festiwalu są także pięknie wydane książki programowe w języku polskim i angielskim, zawierające informacje repertuarowe, biogramy artystów, eseje o prezentowanych utworach i wykaz autografów, prezentowanych na wystawie.
Znakiem rozpoznawczym festiwalu są także pięknie wydane książki programowe w języku polskim i angielskim, zawierające informacje repertuarowe, biogramy artystów, eseje o prezentowanych utworach i wykaz autografów, prezentowanych na wystawie.
( inf.własna i organizatorów)
List Pani Elżbiety Pendereckiej
Szanowni Państwo, Drodzy Melomani!
Szanowni Państwo, Drodzy Melomani!
Jedenasty Wielkanocny Festiwal Ludwiga van Beethovena odbywa się w Roku, który w Polsce ogłoszono Rokiem Karola Szymanowskiego, w 125-lecie urodzin i 70-lecie śmierci kompozytora. Karol Szymanowski - twórca III Symfonii "Pieśń o nocy" i Pieśni miłosnych Hafiza - był jedynym w polskim dwudziestoleciu międzywojennym rzecznikiem i propagatorem muzyki nowej. W swym postępowaniu kierował się misją wprowadzenia muzyki polskiej w obieg kultury europejskiej i światowej, podkreślając znaczenie artystycznego rzemiosła i rangę twórczej oryginalności. Był kompozytorem, ale istotną wagę przywiązywał do słowa. W roku 1923, pięć lat po odzyskaniu przez Polskę niepodległości, napisał w artykule Opuszczę skalny mój szaniec, iż nie należy w jego muzyce szukać kosmopolityzmu. "Można w niej znaleźć jedynie «europejskość»" - podkreślił, dodając znacząco: "ta zaś nie zaprzecza polskości". Jego muzyka jest wspaniałym przykładem twórczego czerpania z rozmaitych źródeł inspiracji - z dziedzictwa kultury Europy, opartego na dialogu Północy i Południa, Wschodu i Zachodu, jak i z egzotycznych zasobów kultury Orientu.
Karolowi Szymanowskiemu nie był obojętny Ludwig van Beethoven. W wypowiedzi napisanej dla berlińskiego dziennika "Vossiche Zeitung" w ramach międzynarodowej ankiety Świat w hołdzie Beethovenowi ("Die Welt huldigt Beethoven") w roku 1927 ujął swój stosunek do twórcy Eroiki w sposób następujący: "W mojej artystycznej młodości był on dla mnie najgłębszym przeżyciem". I jednocześnie kontrowersyjnie określił muzykę autora Chrystusa na Górze Oliwnej mianem jednego "z najwspanialszych Grobowców na ziemi". Nie tyle bowiem zwracał uwagę na walory stylistyczne czy estetyczne dzieł Beethovena, ile podkreślał ich wartości ekspresywne i zdolność etycznego oddziaływania na słuchaczy.
Przewodnim tematem 11. Wielkanocnego Festiwalu jest "Beethoven. Muzyka i literatura". Program koncertów został tak ułożony, aby ukazać dzieła muzyczne w ich różnorodnych kontekstach ze słowem, w przestrzeni wielkich tekstów kultury. Beethoven stał się duchowym przywódcą dla romantyków, którzy odnosząc się do jego postaci kształtowali wizerunek artysty wolnego, przekraczającego granice sztuki muzycznej. Za przykładem Beethovena artyści zaczęli szukać inspiracji poza samą muzyką, m.in. w poezji, czy ogólnie rzecz biorąc, w literaturze. Hector Berlioz poszukiwał takich pozamuzycznych romantycznych impulsów u Wiktora Hugo, w poezji George'a Byrona, przenikniętej ideą Weltschmerz'u, w posępnych powieściach Waltera Scotta czy w dramatach Williama Szekspira. Franz Liszt posiłkował się uczuciowo-kontemplacyjną poezją Alphonse'a de Lamartine'a, literaturą Friedricha Schillera, Johanna Wolfganga Goethego czy Dantego. A i samo słowo oczekuje umuzycznienia: Dante tworząc wiersze, kazał je, jak pisał Boccaccio, "w dźwięki miłe i doskonałe ubierać", a był przyjacielem każdego, kto w jego czasach był dobrym śpiewakiem czy muzykiem.
Karolowi Szymanowskiemu nie był obojętny Ludwig van Beethoven. W wypowiedzi napisanej dla berlińskiego dziennika "Vossiche Zeitung" w ramach międzynarodowej ankiety Świat w hołdzie Beethovenowi ("Die Welt huldigt Beethoven") w roku 1927 ujął swój stosunek do twórcy Eroiki w sposób następujący: "W mojej artystycznej młodości był on dla mnie najgłębszym przeżyciem". I jednocześnie kontrowersyjnie określił muzykę autora Chrystusa na Górze Oliwnej mianem jednego "z najwspanialszych Grobowców na ziemi". Nie tyle bowiem zwracał uwagę na walory stylistyczne czy estetyczne dzieł Beethovena, ile podkreślał ich wartości ekspresywne i zdolność etycznego oddziaływania na słuchaczy.
Przewodnim tematem 11. Wielkanocnego Festiwalu jest "Beethoven. Muzyka i literatura". Program koncertów został tak ułożony, aby ukazać dzieła muzyczne w ich różnorodnych kontekstach ze słowem, w przestrzeni wielkich tekstów kultury. Beethoven stał się duchowym przywódcą dla romantyków, którzy odnosząc się do jego postaci kształtowali wizerunek artysty wolnego, przekraczającego granice sztuki muzycznej. Za przykładem Beethovena artyści zaczęli szukać inspiracji poza samą muzyką, m.in. w poezji, czy ogólnie rzecz biorąc, w literaturze. Hector Berlioz poszukiwał takich pozamuzycznych romantycznych impulsów u Wiktora Hugo, w poezji George'a Byrona, przenikniętej ideą Weltschmerz'u, w posępnych powieściach Waltera Scotta czy w dramatach Williama Szekspira. Franz Liszt posiłkował się uczuciowo-kontemplacyjną poezją Alphonse'a de Lamartine'a, literaturą Friedricha Schillera, Johanna Wolfganga Goethego czy Dantego. A i samo słowo oczekuje umuzycznienia: Dante tworząc wiersze, kazał je, jak pisał Boccaccio, "w dźwięki miłe i doskonałe ubierać", a był przyjacielem każdego, kto w jego czasach był dobrym śpiewakiem czy muzykiem.
Tradycją Wielkanocnego Festiwalu Ludwiga van Beethovena stało się ukazywanie dzieła muzycznego u podstaw jego genezy podczas wystawy szkiców, autografów i pierwodruków w Bibliotece Jagiellońskiej w Krakowie. Muzyka, która rozbrzmiewać będzie podczas festiwalowych koncertów, znajdzie oparcie w refleksji naukowej, w postaci sympozjum muzykologicznego w Warszawie. Plonem dotychczasowych spotkań teoretyków i muzykologów są trzy woluminy z sympozjalnymi tekstami, opublikowane przez Wydawnictwo Akademii Muzycznej w Krakowie pod redakcją prof. Mieczysława Tomaszewskiego - spiritus movens tych przedsięwzięć, w dwóch wersjach: polskiej i obcojęzycznej.
Niezmiernie cieszy fakt zorganizowania w tym roku koncertów pod honorowym patronatem Ambasadorów Brazylii, Szwajcarii, Austrii, Grecji, Włoch, Niemiec i Litwy, a także koncertów jazzowych. Poszerza się tym samym obszar festiwalowego repertuaru, wykonawców, którzy podchodzą do interpretacji utworów z różnych perspektyw i kolorytów narodowych, wzbogaca się przestrzeń muzycznych gatunków.
***
Rok 2007 jest rokiem szczególnym: 25 marca 1957 roku szóstka państw - Belgia, Francja, Niemcy, Włochy, Luksemburg i Holandia - podpisała w Rzymie traktaty, na mocy których ustanowiono Europejską Wspólnotę Gospodarczą oraz Europejską Wspólnotę Energii Atomowej. Mija więc okrągła 50 -ta rocznica od momentu, kiedy Narody Europy zaczęły budowanie "wspólnego domu", u podstaw którego znalazły się takie wartości jak pokój, sprawiedliwość, współpraca, nadzieja i braterstwo. Przesłanie tych wartości można wysłyszeć w finale IX Symfonii Ludwiga van Beethovena.
Rok 2007 jest także Rokiem Stanisława Wyspiańskiego (1869-1907) - w stulecie śmierci dramatopisarza, poety, malarza i reformatora teatru, na którym - jak sam napisał w jednym z listów (z 1890 roku), muzyka robiła "wrażenie zawsze wielkie". Twórczość Wyspiańskiego - na czele z dramatem narodowym Wesele - zasługuje na miano, jak pisano, "symfonii granej dźwiękiem słów". Artysta dążył bowiem do tego, aby odpowiednie dać rzeczy słowo, a to słowo przyoblec w odpowiedni rytm i znaleźć dlań odpowiednią melodię. Łączył tym samym różne dziedziny sztuki w jedno syntetyczne dzieło.
Serdecznie zapraszam do udziału we wszystkich przedsięwzięciach organizowanych w ramach 11. Wielkanocnego Festiwalu Ludwiga van Beethovena, życząc niezapomnianych wrażeń estetycznych.
Elżbieta Penderecka
Dyrektor Generalny Wielkanocnego Festiwalu Ludwiga van Beethovena