Przegląd nowości

Łukasz Goik – Opera Śląska korzysta nadal z gościnności

• 

Szczegóły

Opublikowano: sobota, 03, grudzień 2022 13:32

Refleksje po rozmowie z dyrektorem naczelnym Opery Śląskiej Łukaszem Goikiem Karola Rafała Buli

 

 

Minęło kilka miesięcy od momentu, kiedy Maestro opublikowało moją zapowiedź remontowych, a w konsekwencji również artystycznych problemów Opery Śląskiej (Opera Śląska przed nowym wyzwaniem grudzień 2021). Minął 78. sezon artystyczny 2021/2022. Czytelników we wspomnianym felietonie „Maestro” poinformowano o dokonaniach Opery w pierwszym kwartale sezonu. Co udało się zrealizować z planów repertuarowych do końca sezonu?

– Prace remontowe nie pokrzyżowały planów artystycznych, wręcz przeciwnie wszystko odbyło się zgodnie z planem. Dodatkowo zyskaliśmy nową publiczność, nie tracąc obecnej. Nasz repertuar dostępny jest dla każdego w wielu instytucjach kultury na Śląsku m.in. po sąsiedzku w Bytomskim Centrum Kultury, Chorzowskim Centrum Kultury, Teatrze Śląskim w Katowicach, Pałacu Kultury Zagłębia w Dąbrowie Górniczej oraz Domu Muzyki i Tańca w Zabrzu. W ubiegłym sezonie na gościnnych scenach odbyły się dwie premiery. Melomani mogli zobaczyć autorski spektakl Michała Znanieckiego „Sekret Requiem”, który w połączeniu z interpretacją baletową „Requiem” stanowi ważny dyptyk, z jednej strony wprowadzając publiczność w tło historyczne, z drugiej zaś, oferując niezapomnianą ucztę muzyczną z przepiękną muzyką Mozarta. Druga premiera odbyła się w Domu Muzyki i Tańca w Zabrzu, to widowisko baletowe „Pictures of Poland” w reżyserii i choreografii Artura Żymełki, którego poprzednia realizacja w Operze Śląskiej „Sól Ziemi Czarnej” zdobyła Złotą Maskę w kategorii „Spektakl roku 2021”. Od początku prac remontowych repertuar koncertowy został przeniesiony na salę koncertową im. Adama Didura. W marcu podczas dramatycznych wydarzeń na Ukrainie  Opera Śląska wspierała wielopłaszczyznowo uciekających z kraju sąsiadów, pomagając im odnaleźć się w nowej rzeczywistości.

Wspieraliśmy Ukraińców i Ukrainki zapewniając tymczasowe miejsca noclegowe, pomagając w tłumaczeniach spraw organizacyjnych, dostarczając środki pierwszej potrzeby, oraz organizując wyjątkowy koncert „Opera Śląska dla Ukrainy”. Do udziału, w tym wydarzeniu zaprosiliśmy bliskie nam artystki i artystów z Ukrainy, którzy wykonali arie, pieśni, muzykę ukraińską, poprzez którą chcieliśmy okazać naszym sąsiadom nie tylko duchowe wsparcie, ale przede wszystkim zorganizować i przekazać realną pomoc. W ubiegłym sezonie mieliśmy również bardzo bogaty repertuar festiwalowy, który obejmował zarówno występy w kraju jak i zagranicą. 

 

 

Jak radził sobie Zespół tak artystyczny, a także techniczny w  tych odmiennych warunkach,, wszak musiał się zaadaptować do zdecydowanie innych warunków?

– Każda scena stanowi pewnego rodzaju wyzwanie logistyczne dla całego zespołu. Nie tylko występy ale również próby do nich wymagają sporej organizacji pracy i umiejętnego planowania. Nasz zespół radzi sobie z tym znakomicie, czego dowodem, może być olbrzymie przedsięwzięcie logistyczne jakim był występ na Festiwalu Operowym w Estonii.

 

 

Z Polski wyjechało 7 tirów z 20 tonami dekoracji i kostiumów, 2500 par butów, 700 sztuk kostiumów, 1250 wyciągów nutowych, to wszystko po to, żeby ponad 15 tysięczna publiczność mogła zobaczyć najlepsze spektakle operowe i muzyczne w wykonaniu artystów Opery Śląskiej. 

Ze sprawozdania wynika, że repertuar bytomskiego Teatru Operowego bazował w tym okresie na spektaklach baletowych i koncertach Czy dlatego, ze instytucje, które mogły zapewnić Operze swoją gościnność tym formom działalności szczególnie sprzyjały?

– Od samego początku rozpoczęcia prac remontowych chcieliśmy maksymalnie wykorzystać możliwości sali koncertowej im. Adama Didura, która idealnie sprawdza się w kameralnych formach a przede wszystkim przy koncertowych, stąd tak bogata propozycja koncertowa pojawiła się w naszym repertuarze.

 

 

Premiera baletowa „Pictures of Poland”, sama koncepcja tego widowiska już na etapie planów prosiła się o dużą scenę. Dlatego postanowiliśmy zaprezentować ją w jednej z większych sal na Śląsku, czyli w Domu Muzyki i Tańca w Zabrzu. Był to strzał w dziesiątkę, spektakl idealnie wpisał się w scenerię tego miejsca, widowisko zobaczyło blisko 2000 osób. Nasz repertuar oprócz spektakli baletowych w ubiegłym sezonie obejmował również operetki m.in. „Zemstę nietoperza” czy „Barona cygańskiego”, operę „Napój miłosny”, „Nabucco”, spektakl teatralno-muzyczny „Callas. Master Class”, a na zakończenie zaprezentowaliśmy operę Giuseppe Verdiego „Traviatę”. 

 

 

Opera Śląska tegoroczny sezon wakacyjny wykorzystała biorąc udział w kilku festiwalach, wśród których znalazł się również prestiżowy festiwal operowy w Estonii. Jak Pan ocenia tę część jakże ważnej działalności? Chodzi oczywiście o jej wartość artystyczną i społeczną.

– Wakacje dla Opery Śląskiej nie oznaczają zwolnienia tempa działalności artystycznej. Na początku lipca zespół baletowy Opery Śląskiej można było zobaczyć w Lądku-Zdroju w znakomitych dwóch odsłonach: „Krzesany”, „Pictures of Poland” na Międzynarodowym Festiwalu Tańca im. Olgi Sawickiej. Pod koniec lipca prawie 200-osobowy zespół Opery Śląskiej wziął udział w kolejnej edycji festiwalu muzyki operowej - Saaremaa Opera Festival w Estonii.

 

 

Bytomski teatr wyruszył w podróż 19 lipca, aby dzień później zainaugurować jeden z najważniejszych festiwali operowych w krajach bałtyckich. Większość przedstawień, które zostały zaprezentowane podczas festiwalu  to realizacje cenionego reżysera teatralnego i operowego Michała Znanieckiego, który w tym roku obchodzi 30-lecie pracy artystycznej. Nad całością artystyczną wydarzenia czuwało dwóch dyrygentów: Przemysław Neumann oraz Maciej Tomasiewicz. Udział w festiwalu to wielki zaszczyt dla Opery Śląskiej.

 

 

Saaremaa Opera Festival to prestiżowe wydarzenie, cieszące się dużą popularnością przede wszystkim w krajach bałtyckich. Organizowany  jest od 1999 roku na wyspie Saaremaa. Dzięki tradycji stał się integralną częścią kulturalnego lata w Estonii, zrzeszając rokrocznie wszystkich miłośników opery na koncertach i spektaklach w wykonaniu najlepszych teatrów operowych z całej Europy i ze świata. W tym roku nasz teatr mógł zaprezentować swoje produkcje, które zostały docenione w Polsce zarówno przez recenzentów, jak i publiczność. Niezmiernie cieszy mnie fakt, że estońska publiczność z wielkim entuzjazmem przyjęła nasze realizacje, a na widowni znaleźli się wyjątkowi goście jak Prezydent Estonii Alar Karis z małżonką, była Prezydent Kersti Kaljulaid oraz Ambasador RP Grzegorz Kozłowski, który wraz z małżonką był obecny na każdym spektaklu.

Warto zauważyć, iż kultura w życiu Estończyków ma niezwykle istotne znaczenie, gdyż dzięki niej budują oni swoją tożsamość, a samo wydarzenie zyskuje wyższą rangę. Myślę, że to początek wspaniałej wielowymiarowej współpracy umożliwiającej wymianę kulturową pomiędzy naszymi krajami, która została zainicjowana podczas spektakli. Opera Śląska nie tylko wystawiła spektakle ale również stworzyła możliwość zaprezentowania się estońskiej artystce w polskim spektaklu, a naszym solistom zaśpiewania w języku estońskim.

 

 

Saaremaa Opera Festival 2022 rozpoczął się spektaklem „Romeo i Julia” Charlesa Gounoda, Eweliną Szybilską i Andrzejem Lampertem w rolach tytułowych; w kolejny dzień odbyła się Noc z Mozartem, podczas której został zaprezentowany spektakl „Sekret Requiem” Michała Znanieckiego oraz widowisko baletowe „Requiem d-moll” Wolfganga Amadeusza Mozarta dedykowane ofiarom wojny na Ukrainie.

 

 

Tuż przed północą w tajemniczej atmosferze średniowiecznego zamku solistki Opery Śląskiej wraz z estońską śpiewaczką Juuli Lill zaprezentowały „Czekając na Chopina”; w piątkowy wieczór estońska publiczność gromkimi brawami oklaskiwała „Traviatę” Giuseppe Verdiego z Ruslaną Koval  i Andrzejem Lampertem w rolach głównych.  Ostatni wieczór melomani wysłuchali najpiękniejszych arii podczas Wielkiej Gali Operowej w wykonaniu Solistów, Chóru, Baletu i Orkiestry Opery Śląskiej pod kierownictwem Przemysława Neumanna. Artyści pożegnali się z publicznością polskim akcentem, operą „Flis” Stanisława Moniuszki. To było pięć dni pełnych niesamowitych wrażeń i doświadczeń, które zapisały się na kartach historii bytomskiego teatru. 

Natomiast podczas 55. Festiwalu im. Jana Kiepury w Krynicy Zdroju 8 sierpnia wystawione zostało jedno z najpopularniejszych i najbardziej lubianych dzieł Johanna Straussa – „Baron cygański”, w którym cygański żywioł przeplata się z wiedeńską elegancją, a wielkie sceny zbiorowe z nastrojowymi ariami i duetami. 

 

 

Pod koniec sierpnia podczas Festiwalu Muzyki Kameralnej Bravo Maestro w Kąśnej Dolnej można było usłyszeć niezwykle cenioną kantatę sceniczną Carla Orffa – „Carmina Burana”, natomiast we wrześniu Opera Śląska zawitała na  XXX Festiwalu Muzyki Wokalnej Viva Il Canto (13 września) przenosząc widzów do wiedeńskich salonów za sprawą operetki Johanna Straussa „Zemsta nietoperza”, a także dzień później oczarowując dźwiękami najbardziej znanych i lubianych oper podczas Jubileuszowego Koncertu Galowego.

 

 

W dniach 24-25 września zespoły Opery Śląskiej odwiedziły Sanok podczas XXXI Festiwalu im. Adama Didura, gdzie pierwszego dnia zaprezentowaliśmy „La Rondine” Giacomo Pucciniego, a drugiego dnia pełną intryg i lawiny zabawnych pomyłek operetkę „Zemstę nietoperza” Johanna Straussa. Sezon festiwalowy zakończyliśmy uczestnictwem w XXVIII Bydgoskim Festiwalu Operowym, gdzie zaprezentowany został mariaż przeszłości z teraźniejszością za sprawą dzieła Józefa Michała Ksawerego Poniatowskiego – „Don Desiderio”, oraz na Międzynarodowym Festiwalu Teatrów Tańca SCENA OTWARTA w Krośnie, gdzie można było zobaczyć spektakl baletowy „Don Kichot”. Występy festiwalowe są dla nas niezwykle ważne ze względu na rangę i tradycje miejsc, w których występujemy, a także ze względu na odbiorców, którzy są bardzo wymagający. Publiczność festiwalowa doskonale wie czego chce, ma sprecyzowane oczekiwania, których nie można  lekceważyć. To wielkie wyzwanie zarówno dla artystów jak i całego zespołu.

Z Pana relacji łatwo wyciągnąć wniosek, że w połowie przyszłego roku Teatr Operowy będzie mógł powrócić do swojej normalnej działalności w wyremontowanej placówce. Proszę o kilka zdań na temat warunków, jakie zastaną artyści i technicy w sezonie 2022/2023?

 

 

– Na pewno zastaną komfortowe warunki pracy. Przede wszystkim zostanie przebudowane i rozbudowane serce opery czyli scena i zascenia, będą spełniać nie tylko najwyższe standardy i wymagania ochrony przeciwpożarowej i bezpieczeństwa pracy, ale przede wszystkim będziemy korzystać z najnowszych osiągnięć technicznych. Rozwiązania, które do tej pory obsługiwano głównie ręcznie, zostaną zautomatyzowane. Chodzi m.in. o mechanikę sceny, obrotową scenę, zapadnię, nowe podscenie, zmianę obsługi scenografii na zdalną za pomocną nowej technologii.

 

 

Orkiestron będzie pogłębiony i dostosowany do wielkości orkiestry, przy zachowaniu jego akustyki. Zostanie wybudowany nowy łącznik między budynkami oraz winda, które poprawią komunikację w teatrze. Pomieszczenia będą odnowione, a niektóre przebudowane. Wyremontowana będzie też elewacja stolarni i przyległych budynków, a także nawierzchnia placu wewnętrznego. Pracownicy będą mieli strefę relaksu w postaci patio od strony budynku filharmonii. Z myślą o naszych melomanach zmodernizowana zostanie również przestrzeń foyer naszego teatru. Będą również zastosowane energooszczędne rozwiązania takie jak oświetlenie LED w oświetleniu scenicznym czy nowoczesne i energooszczędne urządzenia technologii sceny (mechanika, elektroakustyka). 

                                                                             Karol Rafał Bula